Proverbs and proverbial materials in Egils saga.
Editions used. Egils saga Skalla-Grímssonar. Sigurður Nordal gaf út. Íslenzk fornrit. II. Reykjavík, 1933. Egils saga SkallaGrímssonar. Herausgegeben von Finnur Jónsson. Altnordische Saga-Bibliothek 3. Halle a. S., 1894.
Others.
Translations used. Egil's saga, tr. Bernard Scudder, The Complete Sagas of Icelanders, ed. Viðar Hreinsson. Reykjavík, 1997. 5 vols. Vol. I, pp. 33-177.
Others. Egil's saga, tr. E. R. Eddison. Cambridge, 1930. Egil's saga, tr. Hermann Pálsson and Paul Edwards. Harmondsworth, 1976.
Editorial comment. The text contains a little over 65, 200 words.
ÍF II. 18. 4. Þórólfr varð vel við skaða sinn, sagði svá, at hann myndi ekki fé skorta; "er gott félag1at eiga við konung." 1Orðið er haft hér í hinni upphaflegustu merkingu: sameign fjár (smbr. 1. kap.: áttu einn sjóð báðir): er gott að eiga fé sitt í konungssjóði.
CSI I. 18. 52. Thorolf took his loss well, saying that he would not go short of money: "It's good to have a king to share your money with."
Ed. note: I am grateful to Dale Kedwards, M.A. candidate in Norse and Viking Studies, Institute for Medieval Research, the University of Nottingham, for bringing this text to my attention in May 2010. It is possible that Thorolf is composing a proverb here on the spur of the moment, for obviously ironic purposes--the phrase itself, suggesting the advantage of sharing property in common with a king, would seem good advice in more amiable circumastances. For linguistically informed consideration of proverbs and their recognizable structure, see Shirley Arora, "The Perception of Proverbiality," Proverbium 1 (1984) 1-38, repr. Wise Words. Essays on the Proverb, ed. Wolfgang Mieder N.Y. & London, 1994, 3-29, and in brief form at http://www.deproverbio.com/display.php?a=3&r=12.
ÍF II. 21. 51. "ok veit ek, at þit munuð fœra mér höfuð hand, er þit komið aptr, ok með marga dýrgripi; en þó geta þess sumir menn," segir konungr, "ef þit siglið norðr, at þit munuð bæði sigla ok róa norðan."3 3Konungur gefur í skyn, at ef þeir bræður fari á hendur Þórólfi, muni þeir flýja sem harðast af þeim fundi.
CSI I. 21.
54. This time he gave them his permission to kill Thorolf, "and I know that you will bring me back his head, with many valuables. But some people claim," the king added, "that if you sail north, you'll need to use your oars and sails as well on the way back."
ÍF II. 22. 52-3. Þórólfr svarar: “Enga vil ek nauðungarsætt taka af konungi; bið þú konung gefa oss útgöngu; látum þá skeika at sköpuðu.”
CSI I. 22.
55. Thorolf replied, “I will not accept any settlement that the king tries to force on me. Ask him to allow us to leave, and we shall let fate take its own course.”
ASB 3. 22. 65. 12. 8. skeika, “schwanken”, “gehen”. 9. at sköpuðu, s. c. 19, 18.
FJ Proverb word 361. Page 185. skapa – . . . látum þá skeika at sköpuðu Eg. 63. ‘Lad det da gå som det er bestemt’.
ÍF II. 22. 54. Þá mælti Þórólfr: "Nú gekk ek þremr fótum til skammt."
CSI I. 22.
56. Thorolf said, "Now I took three steps too few."
ÍF II. 24. 61. Þá svarar Kveld-Úlfr: "Vel hefir þú sagt, því at þat hafa gamlir menn mælt, at þess manns myndi hefnt verða, ef hann felli á grúfu, ok þeim nær koma hefndin, er fyrir yrði, er hinn felli; en ólíkligt er, at oss verði þeirar hamingju auðit."
CSI I. 24.
59 . Kveldulf said, "You have spoken well, because old men have spoken that a man's death would be avenged if he fell forwards, and vengeance taken on the man at whose feet he fell; but it is unlikely that we shall enjoy the good fortune to do so."
ÍF II. 24. 61. Þá svarar Kveld-Úlfr: "Vel hefir þú sagt, því at þat hafa gamlir menn mælt, at þess manns myndi hefnt verða, ef hann felli á grúfu, ok þeim nær koma hefndin, er fyrir yrði, er hinn felli; en ólíkligt er, at oss verði þeirar hamingju auðit."
CSI I. 24.
59. Kveldulf said, "You have spoken well, because old men have spoken that a man's death would be avenged if he fell forwards, and vengeance taken on the man at whose feet he fell; but it is unlikely that we shall enjoy the good fortune to do so."
ÍF II. 38. 96. Skalla-Grímr latti hann, sagði, at þá var gott heilum vagni heim at aka; “hefir þú,” sagði hann, “farit fremðarför mikla, en þat er mælt, er ýmsar verðr, ef margar ferr;3 tak þú nú hér við fjárhlut svá miklum, at þú þykkisk verða mega gildr maðr af.” 3verða: hljóta; sá hlýtur misjafnar ferðir, er margar fer.
CSI I. 38.
76. Skallagrim tried to discourage him, reminding him that “‘it is better to ride a whole wagon home.’ Certainly you have made an illustrious journey," he said, “but there’s a saying, ‘the more journeys you make, the more directions they take.’ You can take over as much wealth here as you think you need to show your stature.”
ASB 3. 38. 112. 7. 6. at þá var gott heilum usw., “es sei schön, dass er mit unverletztem wagen zurückgekehrt wäre”, ein sprichwort, welches das gute resultat der reise Þórólfs andeutet. þá ist hier stark zu betonen.
FJ Proverb word 428. Page 196. vagn – gott (bezt) heilum vagni heim at aka Eg 119, Icels I 219, Flat II 282, Fas II 115, Karl. 388. ‘Det er godt (bedst) at køre hjem med en hel vogn’ (hel = ubeskadiget).
TPMA 12. 311. WAGEN (Subst.)/voiture/waggon 2. Fahren mit dem Wagen 2.1. Es ist gut, mit ganzem Wagen heimzufahren Mlat. 24 . . . utile referens, rebus integris incolumni redire curru Indem er darlegte, es sei von Nutzen, dann zurückzukehren, wenn die Verhältnisse noch gut stünden und der Wagen noch unbeschädigt sei SAXO GRAMM. 141, 16. Nord. 25-27 Ok er gott heilum vagni heim at aka Und es ist gut, mit unbeschädigtem Wagen heimzufahren SVERRIS SAGA 76 (→FMS VIII, 186). SNORRI, ÓLÁFS SAGA HELGA 147 (→FMS IV, 364). SNORRI, HEIMSKRINGLA 345, 29 (Óláfs saga helga 151). 28 Ok er nú gott heilum vagni heim at aka Und es ist nun gut . . . HARALDS SAGA HARÐRÁÐA 8 (→FMS VI, 151). 29 Er nu gott heilum vagni heim at aka Es ist nun gut .. . . ORKNEYINGA SAGA 106. S. 318, 19. 30 Þá var gott heilum vagni heim at aka Damals sei es gut gewesen, dass er mit unbeschädigtem Wagen heimgefahren sei EGILS SAGA 38, 7 (=JÓNSSON, ARKIV 428. JÓNSSON 173). 31 Þvíat betra er heilum vagne heim at aka . . .Denn es ist besser, mit unbeschädigtem Wagen heimzufahren ALEXANDERS SAGA 61. 32 Ok kvað gott heilum vagni heim at aka Und er sagte, es sei gut . . . KETILS SAGA HÆNGS 2 (→FAS II, 115 [=JÓNSSON, ARKIV 428]).
ÍF II. 38. 96. Skalla-Grímr latti hann, sagði, at þá var gott heilum vagni heim at aka; “hefir þú,” sagði hann, “farit fremðarför mikla, en þat er mælt, er ýmsar verðr, ef margar ferr;3 tak þú nú hér við fjárhlut svá miklum, at þú þykkisk verða mega gildr maðr af.” 3verða: hljóta; sá hlýtur misjafnar ferðir, er margar fer.
CSI I. 38.
76. Skallagrim tried to discourage him, reminding him that “‘it is better to ride a whole wagon home.’ Certainly you have made an illustrious journey,” he said, “but there’s a saying, ‘the more journeys you make, the more directions they take.’ You can take over as much wealth here as you think you need to show your stature.”
ASB 3. 38. 112. 7. 8 ýmsar (scil. farar) verðr usw., auch ein sprichwort: “reisen von ungleichem erfolg wird der machen müssen, der viele reisen macht”; verðr, eig. “trifft, bekommt”.
FJ Proverb word 469. Page 202. ýmiss – . . . ýmsar verðr ef margar ferr Eg 119. ‘Rejser bliver forskellige, når man foretager mange’. (snart er de gode, snart uheldige). = GJ (verða farir).
ÍF II. 56. 148. Eitt hvert sinn gekk Arinbjörn til hans ok spurði, hvat ógleði hans ylli, – “nú þó at þú hafir fengit skaða mikinn um bróður þinn, þá er þat karlmannligt, at bera þat vel; skal maðr eptir mann lifa, eða hvat kveðr þú nú? Láttu mik nú heyra.”
CSI I. 56.
102. Once, Arinbjorn went to him and asked what was causing his melancholy – “Even though you have suffered a great loss with your brother's death, the manly thing to do is bear it well. One man lives after another’s death. What poetry have you been composing? Let me hear some.”
ASB 3. 56. 165. 3. 12. skal maðr, “ein mann soll” d.h. “das ist die schicksalsbestimmung”. 13. kveðr þú nú, kveðr bedeutet natürlich nur: “dichtest”; “welch ein lied singst du nun”; diese frage ist zugleich eine direkte aufforderung zu dichten. Und dann folgt auch Egils strophe.
FJ Proverb word 269. Page 170. maðr – maðr skal (æ) eptir mann lifa Karl. 384. 528, Egilss 181. ‘Det ene menneske skal leve efter det andet’. Jfr GJ, der udelader æ, men tilföjer det sikkert sekundære egoistiske: ok rækja sjálfan sig mest. I det oprindeligie ordsprog er tankegangen en anden, hvad Egilss. oplyser.
TPMA 7. 318. LEBEN/vie, vivre/life, to live 6. Ein Mensch überlebt den andern Nord. 347 Skal maðr epitr mann lifa Ein Mensch soll den (andern) Menschen überleben EGILS SAGA 56, 3 (=JÓNSSON, ARKIV 269. JÓNSSON 114). 348 Verðr maðr eptir mann lifa Ein Mensch muss . . . ÖRVAR-ODDS SAGA 41, 8.
ÍF II. 56. 150. “Hér mun vera,” segir Egill, “sem opt er mælt, at segjanda er allt sínum vin; ek mun segja þér þat, er þú spyrr, um hverja konu ek yrki; þar er Ásgerðr, frændkona þín, ok þar til vilda ek hafa fullting þitt, at ek næða því ráði.”
CSI I. 56.
103. “This is a case where the saying applies that you can tell anything to a friend,” said Egil. “I shall answer your question who the woman is that I make poems about. It is your kinswoman Asgerd, and I would like your support in arranging the marriage.”
ASB 3. 56. 167. 7.
FJ Proverb word 458. Page 200. vinr – . . . segjanda er alt sínum vin Eg. 182. ‘Alt kan man sige sin ven’.
ÍF II. 68. 214. Arinbjörn segir: “Ekki ætla ek þat fjarri lands lögum, at þú eignaðisk fé þat, en þó þykki mér nú fét fastliga komit; er konungsgarðr rúmr inngangs, en þröngr brottfarar. Hafa oss orðit margar torsóttar fjárheimtur við ofreflismennina, ok sátu vér þá í meira trausti við konung en nú er, því at vinátta okkur Hákonar konungs stendr grunnt, þó at ek verða svá at gera sem fornkveðit orð er, at þá verðr eik at fága, er undir skal búa.”
CSI I. 69.
134. “I don’t think there’s a law in this country that prevents you from acquiring that property,” said Arinbjorn, “but it seems to have been put in very secure hands. The king’s palace is an easy place to enter but hard to leave. I have had a lot of trouble claiming debts from those overbearing characters, even when I enjoyed a much closer confidence with the king, because my friendship with King Hakon is only recent. But I must do as the old saying has it: ‘Tend the oak if you want to live under it.’”1 1fága: hlúa að, leggja rækt við. Málshátturinn er frá fornum tíma og lýtur að þeim sið, að gera sér hús undir helgum trjám, svo sem þeir gerðu Völsungar (Völs. s. 2. Kap.).
ASB 3. 68. 224. 4. 14. er konungsgarðr usw., eine sprichwörtliche redensart.
FJ Proverb word 218. Page 104. konungr (jfr karl) . . . Konungs garðr er rúmr inngangs en þröngr brotfarar Egilss 249. ‘Kongens gård er rummelig at komme ind i, men snæver at komme ud af (igen)’. Det er muligt at dette ikke er et alml. ordsprog, men det ser dog ud til at være det. GJ har det (var.: inngöngu . . útgöngu) som sådant.
TPMA 6. 146. HOF/cour/court 14. Verschiedenes Nord. 90 Er konungsgarðr rúmr inngangs, en þröngr brottfarar Der Königshof ist beim Eingang weit, aber bei der Ausfahrt eng EGILS SAGA 68, 4 (=JÓNSSON, ARKIV 218. JÓNSSON 96).
ÍF II. 68. 214. Arinbjörn segir: “Ekki ætla ek þat fjarri lands lögum, at þú eignaðisk fé þat, en þó þykki mér nú fét fastliga komit; er konungsgarðr rúmr inngangs, en þröngr brottfarar. Hafa oss orðit margar torsóttar fjárheimtur við ofreflismennina, ok sátu vér þá í meira trausti við konung en nú er, því at vinátta okkur Hákonar konungs stendr grunnt, þó at ek verða svá at gera sem fornkveðit orð er, at þá verðr eik at fága, er undir skal búa.”1 1fága: hlúa að, leggja rækt við. Málshátturinn er frá fornum tíma og lýtur að þeim sið, að gera sér hús undir helgum trjám, svo sem þeir gerðu Völsungar (Völs. s. 2. Kap.).
CSI I. 69.
134. “I don’t think there’s a law in this country that prevents you from acquiring that property,” said Arinbjorn, “but it seems to have been put in very secure hands. The king’s palace is an easy place to enter but hard to leave. I have had a lot of trouble claiming debts from those overbearing characters, even when I enjoyed a much closer confidence with the king, because my friendship with King Hakon is only recent. But I must do as the old saying has it: ‘Tend the oak if you want to live under it.’”
ASB 3. 68. 225. 5. 3. 4. verðr eik at fága, er undir skal búa, ein uraltes sprichwort, aus der zeit herstammend, als die wohnungen (hütten) noch unter einem grossen baume oder rings um ihn herum aufgeführt waren; vgl. Völsungas. c. 3.
FJ Proverb word 85. Page 78. eik – . . . þá verðr eik at fága er undir skal búa Eg 249. ‘Den eg skal plejes (holdes ren), hvorunder man skal bo’. Beror på ældgamle kulturforhold, hvor gården (bygningen) var opført under eller omkring et træ (der naturligvis blev et helligt familjetræ; jfr Völsungas. kap. 3 ok træet i Odyssevs’ hal).
TPMA 2. 382. Eiche/chêne/oak 8. Verschiedenes Nord. 22 Verðr eik at fága er undir skal búa Der Eiche, unter der man bauen soll, muss man pflegen EGILS SAGA 68, 5 (=JÓNSSON, ARKIV 85. JÓNSSON 34).
ÍF II. 72. 230. 48. Skalat maðr rúnar rísta,/nema ráða vel kunni,/þat verðr mörgum manni,/es of myrkvan staf villisk;/sák á telgðu talkni/tíu launstafi ristna,/þat hefr lauka lindi/langs ofrtrega fengit. 48. vísa. es: að; – lauka lind (linditré): kvenkenning; – ofrtregi: mikill harmur, þungt mein.
CSI I. 72. 143. 48. No man should carve runes/unless he can read them well;/many a man goes astray/around those dark letters./On the whalebone I saw/ten secret letters carved,/from them the linden tree/took her long harm. linden tree: woman
Ed. note: I am grateful to Dale Kedwards, M.A. candidate in Norse and Viking Studies, Institute for Medieval Research, the University of Nottingham, for bringing this text to my attention in May 2010. As he has kindly pointed out to me, this text is treated by Paul Cavill, Maxims in Old English Poetry (Cambridge, 1999) 34-5. Cavill, in turn, cites an article by James Knirk, "Runes from Trondheim and a Stanza by Egill Skalla-Grímsson," in Studien zum Altgermansichen: Festschrift für Heinrich Beck (Berlin, 1994) 411-20, to which he, in turn, was referred by Judith Jesch – a rather complex long line of communication in scholarship! The advice itself has an Eddic quality about it, reminding one immediately of Hávamál. If at one point it had existed in some form in that poem's pre-literate tradition, this would explain its odd analogous presence in the two written texts.
ÍF II. 78. 247. Sonartorrek. Str. 4. Þvít ætt mín/á enda stendr,/hrævarnir/sem hlynir marka;/esa karskr maðr/sás köggla berr/frænda hrørs/af fletjum niðr. 4. vísa. standa á enda: vera að þrotum kominn; – hræbarnir sem hlynir: sem hræbarnir hlinnar hdr.; þetta hefur verið leiðrétt á ýmsan hátt: læbarnar sem limar (Sophus Bugge), sem hræbarinn hilmir (B. M. Ólsen), hreggbarnir sem hlynir (F. J.); það, sem hér er ritað, virðist næst handritinu, sem hægt er að komast, ef vísuorðin eiga að vera skiljanleg og rétt kveðin; hræbarinn: veðurbarinn til óbóta, barinn til hræs; – hlynr er algengt trjáheiti í kenningum; – karskr: glaður; – köggla: þaugla hdr., en það hlýtur að vera afbökun; hrør: lík (í næstu vísu: dauði, lát); kögglar þess: limir (smbr. köggull á fingri eða tá): – niðr: riðr hdr., en um þessa lagfæringu kemur öllum útgeföndum saman.
CSI I. 78.
ÍF II. 78. 251. Sonartorrek. Str. 13. Opt kømr mér/mána bjarnar/í byrvind/brœðraleysi,/hyggjumk um,/es hildr þróask,/nýsumk hins/ok hygg at því, 13. vísa. mána björn getur vel verið jötunskenning, smbr. himintörgu vargr (jötunn), Þórsdr., 4. og Völuspá, 40. v.: tungls tjúgar í trolls hami; mána bjarnar byrvindr: hugur; það er altítt í fornu skáldamáli, að kalla hug 'jötuns vind', og er þeirri kenningu breytt á marga vegu, en enginn er svo fróður, að kunni að skýra hana,; hitt er mjög sjaldgæft, að kalla hug 'jötuns vind', en þess eru þó óræk dæmi, og ef til vill fleiri en skýrendur hafa viðurkennt (smbr. Not. Norr. § 1034, 1098); hér virðist því eigi óhjákvæmileg nauðsyn að breyta orðalagi handritsins; — nýsask: athuga gaumgæfilega, skyggnast um efter e-u.
CSI I. 78.
TPMA 2. 128. BRUDER/frère/brother 1. Ein bruder ist wertvoll und von grossem Nutzen 1.3. Wer keinen Bruder hat, ist nackt (ungeschützt) 13 Nord. Opt kømr mér Mána brúþar (Hs.: bjarnar2) Í byrvind Brœðraleyse; Hyggjomk umb, Es hildr þróask Oft kommt mir der Mangel an Brüdern in den Sinn (wörtl.: in den Fahrtwind der Mondbraut [des Mondbären]); ich denke darüber nach, wenn der Kampflärm anschwillt EGILL, SONATORREK 13, 1 (EGILS SAGA S. 305).
ÍF II. 78. 251-2. Sonartorrek. Str. 15. Mjök es torfyndr,/sás trúa knegum/of alþjóð/Elgjar galga,/þvít niflgóðr/niðja steypir/bróður hrør/við baugum selr. 15. vísa. torfyndr: torfundinn, fágætur; – elgjar galgi hefur verið skýrt á ýmsa vegu: krapa-gálgi, Ísland (Halldór Friðriksson, Arkiv, XII, 372), skógur (Not. Norr. § 1035, en það er ekki tiltökumál, þó að Egill trúi ekki ´skógarmönnum´ vel) o. s. frv.; Guðbr. Vigf. vildi breyta elgjar í Yggjar, en það er neyðarúrræði; í nagnaþulum Sn.-E. kemur fyrir orð, sem ritað er á fleiri vegu: ølgr, ölgr, olgr, elgr, og hefur ýmsar merkingar: 1) uxi, 2) haukur, 3) eldur, 4) Óðinn; í kenningunni Elgs hriðboði, í vísu efter Bersa Skáld-Torfason, virðist Elgr vera Óðins heiti; þá má geta þess, að í Noregi kemur allvíða fyrir nafnið Elgjartún, og hyggur Magnus Olsen fyrra hlutann vera kvk.orð elgr: vé, skylt gotn. alhs: musteri (Stedsnavn og gudeminner i Land, Osla 1929); ef hér væri að ræða um stofn, sem þýddi ´heilagr´, væri skiljanlegt, hverning merkingin hefur kvíslast; elgr kvk. og Elgr, smbr. vé og Véi; Elgr, Ölgr, Ølgr (olgr s. s. ölgr eða ølgr), smbr. Helgi, Hölgi, Hølgi, helzti hölzti, hølzti o. s. frv.; Elgja galgi getur þá óbreytt þýtt: gálgi Óðins, askur Yggdrasils, og alþjóð E. g. eru allar lifandi verur, jötnar, goð og menn; Agli finnst allur heimurinn vera á móti sér: Ægir hefur orðið syni hans að bana, Óðinn hefur svikið hann í tryggðum, og mönnunum er ekki heldur treystandi (smbr. síðara helming vísunnar); – niflgóðr er vafalaust s. s. illur, en annars er torvelt að skýra orðið nánar: ´góður eins og myrkur´ (þoka) eða ´góður myrkrinu´; en orð eins og Niflheimr og Niflhel hafa gert orðið auðskilið; – niðja steypir: með því að svikjast undan hefndarskyldunni og þiggja bætur (bauga, smbr. Baugatal í Grágás) fyrir frænda sína, svipta þessir menn ættina þeim hlífiskildi, sem þeir eiga að halda yfir henni, og mega því vel kallast óvinir ættingja sinna; – hrør: hier hdr.
CSI I. 78.
ÍF II. 78. 252. Sonartorrek. Str. 17. Þat’s ok mælt,/at engi geti/sonar iðgjöld/nema sjalfr ali/enn þann nið,/es öðrum sé/borinn maðr/í bróður stað. 17. vísa. ok: vegna áherzlu þeirrar, sem hér liggur á þessu orði, væri ef til vill rétt að rita auk, sem er eldri mynd orðsins (smbr. auka) og kemur ósjaldan fyrir í elztu kvæðum; – ali enn: alitune hdr. (ali túni?), en það virðist hljóta að vera afbakað; enn er leiðr. Ivars Lindquists; efni vísunnar: engin fær son sinn bættan, nema hann geti aftur son, sem sé fyrir aðra maður fæddur í stað bróður síns, ?: sé metinn jafngildur bróður sínum (hinum látna syni).
CSI I. 79.
154. Verse 17. It is also said/that no one regains/his son’s worth/without bearing/another offspring/that other men/hold in esteem/as his brother’s match.
ASB 3. [78.] 306. Str. 17. Þats ok mælt,/at mange getr/sonar iðgjöld,/nema sjalfr ale,/né þann enn,/es öþrom sée/borenn maþr/í bróþor staþ. Str. 17. “Es wird auch gesagt, dass niemand ersatz für den sohn erlangt, wenn er selber nicht (einen zweiten) erzeugt, und dass man auch einen solchen mann nicht findet, der einem anderen an stelle des bruders wie geboren sei (der wie ein echter bruder sich benimmt)”.
FJ Proverb word 379. Page 187. sonr – mangi getr sonar iðgjöld nema sjalfr ali Egill St. 17. ‘Ingen får erstatning for en sön medmindre han avler en selv’. Her foreligger vist et ordsprog, hvis pros. form er ukendt.
Ed. note. See Beowulf, 'The Lament of the Father for his Hanged Son.'
ÍF II. 78. 265. Arinbjarnarkviða. Str. 20. Þat hann viðr,/es þjóta mun/flesta menn,/þótt fé eigi;/kveðka skammt/meðal skata húsa/né auðskept/almanna spjör. 20. vísa. viðr: vinnur; efni vísunnar: Arinbjörn gerir það, sem flestum væri um megn, þótt vel sé efnum búnir, því að örlátir menn eru ekki á hverju strái og það er erfitt að leysa hvers manns vandræði (eiginl. skefta spjót hvers manns), ?: af því að slíkir menn eru fágætir, hvílir svo mikið á hverjum þeirra.
CSI I. 80.
161. Verse 20. His deeds will/outlast most men's/even those who are/blessed with wealth;/givers' houses are/few and far between,/a legion's spears/need many shafts.
Ed. note. The Icelandic translator himself uses a proverbial phrase in rendering the original.
ÍF II. 78. 265. Arinbjarnarkviða. Str. 20. Þat hann viðr,/es þjóta mun/flesta menn,/þótt fé eigi;/kveðka skammt/meðal skata húsa/né auðskept/almanna spjör. 20. vísa. viðr: vinnur; efni vísunnar: Arinbjörn gerir það, sem flestum væri um megn, þótt vel sé efnum búnir, því að örlátir menn eru ekki á hverju strái og það er erfitt að leysa hvers manns vandræði (eiginl. skefta spjót hvers manns), ?: af því að slíkir menn eru fágætir, hvílir svo mikið á hverjum þeirra.
CSI I. 80.
161. Verse 20. His deeds will/outlast most men's/even those who are/blessed with wealth;/givers' houses are/few and far between,/a legion's spears/need many shafts.
Ed. note. I am grateful to Dale Kedwards, M.A. candidate in Norse and Viking Studies, Institute for Medieval Research, the University of Nottingham, for bringing this text to my attention in May 2010.
ÍF II. 78. 272. Einar beið hans þrjár nætr, en þat var engi siðr, at sitja lengr en þrjár nætr at kynni.1 1Smbr. orð Hávamála (35. v.): Ganga skal,/skala gestr vesa/ey í einum stað;/ljúfr verðr leiðr,/ef lengi sitr/annars fletjum á.
CSI I. 81.
163. Einar stayed there three nights waiting for him; it was not the custom to stay more than three nights on a visit.
ASB 3. 78. 265. 59. 6. þat var engi siðr usw., schon die Hávamál (str. 35) warnen davor, die gastfreundschaft allzu lange in auspruch zu nehmen: Ganga skal,/skala gestr vesa/ey í einom staþ;/ljúfr verþr leiþr,/ef lenge sitr/annars fletjom á.
TPMA 1. 446. BESUCH/visite/visit 2. Verschiedenes Nord. 2 En þat var engi siðr, at sitja lengr en þrjár nætr at kynni Und dies war nicht Sitte, länger als drei Nächte zu Besuch zu weilen EGILS SAGA 78, 59 (vgl. GAST 2.1.2., WILLKOMMEN1).
Ed. note. While the compilers of TPMA include this passage, it is, like the verse quoted from Hávamál by both editors of the saga, an allusion to the communal wisdom expressed in a proverb perhaps similar to one found in GJ, p. 410: "Þrínættr gestur þykir ve[r]str (þakkar stundum verst.)" Guðmundur also records a related but more expanded text: "Þrínættr gestr þykir nízkum ve[r]str, og þaðan af því leiðari, sem lengr dvelr." The antiquarian interest of the composer of Egils saga,apparent throughout the text, and one might well find among other such observations ground for including further such allusions.
ÍF II. 81. 280. Þrándr segir: "Miklu ertu, Þorsteinn, óvitrari maðr en ek hugða, ef þú vill eiga náttból undir øxi minni ok hætta til þess virðingu þinni. Mér sýnisk, at ætla til, sem ek muna hafa tvau öfl þín, en mik skortir eigi hug; ek em ok vápnaðr betr en þú."
CSI I. 84.
167. "You're more stupid than I thought, Thorstein, if you want to risk your honour by seeking a place to sleep for the night under my axe," said Thrand. "I'd guess I have twice your strength, and I don't lack courage either. And I'm better armed than you."
Ed. note. See Fóstbrœðra saga, 3. 128, 12. 180 and 24. 267-8, where this proverbial phrase or one similar to it is used on these several occasions.
Return to
Concordance