Sverrir saga konungs

Proverbs and proverbial materials in Sverris saga konungs.

Edition used.  Sverris saga. Ed. Þorleifur Hauksson. Íslensk fornrit XXX. Reykjavík, 2007.
Others.
Translations used.  The Saga of King Sverri of Norway (Sverrisaga). Tr. J. Sephton. London, 1899. Repr. Llanerch Publishers, Felinfach, 1994.
Others.  

Editorial comment.   Throughout the text of Sverris saga are passages containing often humorous idiomatic phrases and proverbial phrases. Because of critical concern over the composition of the text and the identity of that portion called Grýla, I have decided to include far more of these phrases here than I would normally do. Some of them clearly indicate a common composer, at least for some of the episodes, from beginning to end of the whole work.  It is also interesting that, as in Laxdœla saga, a considerable number of figures of speech include references to birds and animals.  See Applications 10.  Phraseological Approaches to the Composition of Sverris saga. and its accompanying Handout.    See also Applications 13.   Proverbial Allusions in Sverris saga and in Fóstbrœðra saga: Some Considerations.  and accompanying Handout.

ÍF XXX.  Viðauki. I. Prologus Flateyjarbókar.  287.  Hafi nú hverr þat til gamans ok gleði sem skapfelldast er, en forlýti engi fyrir öðrum sína atferð, þá er vel stendr at gera, því at sinni náttúru er hverr fúsastr at fylgja.
Saga of King Sverri.  Appendix I. The Flatey-Book Prologue to the Saga.  240.  Let each therefore find pleasure and amusement in what is agreeable to his own mind, and let no one blame another for conduct which is proper in itself, for every one is most prone to follow his own bent.
TPMA  8.  427. NATUR/NATURE   1. Macht und Geltung der Natur 1.2 Die Natur ist unveräusserlich un verbindlich 1.2.1.Allg. 1.2.1.2. Der Natur folgt alles  Nord. 46 Þvíat sinni náttúru er hverr fúsastr at fylgja Denn seiner Natur folgt jeder äusserst willig SVERRIS SAGA Prol. (→ FMS VIII, 4). 47 Þat er satt er mælt er, at hvatvetna dregr í sína ætt ok at krjúpa skal, ef ekki má ganga Es ist wahr, was man sagt, dass alles seiner Art zustrebt und kriechen muss, wenn es nicht gehen kann PARCEVALS SAGA 4, 18 (= JÓNSSON, ARKIV 489. JÓNSSON 193) (vgl. unten 1.3.2.3.) [Die Natur kriecht, wo sie nicht gehen kann]

ÍF XXX.  15.   26. Var þeim mönnum settr inn sami markaðr sem inum fyrrum, ví at hvárirtveggju ætlaðu til Ívars at fara ef eigi kœmi troll milli húss ok heimar.^5     5troll milli húss ok heima: óvættur fyrir dyrum úti.
Saga of King Sverri. 15.  19.  Both fleets were intending to join Ivar, if there came no 'trolls in the way between the outhouse and home.'
Ed. note.  See also 156. 237. and 175. 272.

ÍF XXX.  23.  38.  Erlingr jarl var þá í Víkinni austr ok spurði þetta. Hann lét þegar bjóða út leiðangri á bak jólum ok hugðisk mundu koma þeim dyn fyrir dyrr ok teppa þá inni í dölunum ok² taka þá í kvíum sem sauði til skurðar.      ²koma – ok: þannig EFSk, vantar í A. Orðtakið merkir að koma óvörum, gera dyn fyrir dyrum úti.
Saga of King Sverri. 23.  29.  At this time Earl Erling was staying east in Vik, and heard of these proceedings. Immediately after Yule he summoned a levy, thinking to make a din at the door of the Birkibeins, and shut them up in the Dales, like sheep in pens ready for slaughter.
Ed. note. See below, 76. 118.

ÍF XXX.  23.  38.  Erlingr jarl var þá í Víkinni austr ok spurði þetta. Hann lét þegar bjóða út leiðangri á bak jólum ok hugðisk mundu koma þeim dyn fyrir dyrr ok teppa þá inni í dölunum ok² taka þá í kvíum sem sauði til skurðar.      ²koma – ok: þannig EFSk, vantar í A. Orðtakið merkir að koma að óvörum, gera dyn fyrir dyrum úti.
Saga of King Sverri. 23.  29.  At this time Earl Erling was staying east in Vik, and heard of these proceedings. Immediately after Yule he summoned a levy, thinking to make a din at the door of the Birkibeins, and shut them up in the Dales, like sheep in pens ready for slaughter.
Ed. note. Kjartan, Laxdœla saga. See below, 89,       and 90. 140.

ÍF XXX.  23.  38.  Var hann þá fyrr í brotu ok austr á Vermalandi en jarl kom upp þannig, ok átti hann þá at blístra í spor honum.^{3.      3} þannig: þann veg, þangað.   – blístra í spor e-m: kemur einnig fyrir í Kormáks sögu. Til er svipað þýskt orðtak sem vísar til fuglaveiðimanns eða manns sem blístrar eftir brotthlaupnum hundi án árangurs (Johan Fritzner, Ordbog over Det gamle norske Sprog I, 156-57; Ordbog over det norrøne prosasprog 2, d. 468).
Saga of King Sverri. 23.  29.  As Yule passed on he drew south towards the main entrance, and before the Earl could reach that spot he was away east in Vermaland, leaving his pursuers to whistle in his rear.

ÍF XXX.  32.  52.  Síðan mælti jarl: "Eigi fór þá svá er vel vildi."
Saga of King Sverri. 32.  41. And the Earl said, "Luck fared not thus when it wished us well."

ÍF XXX.  32.  53.  Þá hljóp jarl á land ok steypðisk á knéin, en stakk niðr höndunum ok mælti: "Fall er farar heill."^{2      2}Snorri Sturluson leggur Haraldi harðráða sömu orð í munn þegar hestur hans hrasar á undan orrustunni við Stamford Bridge (Heimskringla, Íf XXVIII, 186).
Saga of King Sverri. 33.  42. As the Earl leapt on shore, he fell forward on his knees. Thrusting both hands into the ground, he said, "Fall portends fortunate journey."
TPMA 3. 149.  FALL/chute/fall 8. Beurteilung des Fallens  8.1. Fallen (for der Reise) ist ein gutes Omen6   Mlat. 210 Ille sibi in lapsu faustum ominatus euentum Er sagte sich selbst im Fall ein glückliches Ereignis voraus SAXO GRAMM. 132, 14 (= Gering S. 7).  Nord. 211-214  Fall er farar heill Fall ist ein gutes Reiseomen SVERRIS SAGA 33 (→ FMS VIII, 85 [= GERING S. 7]). HARALDS SAGA HARÐRÁÐA 118 (→ FMS VI, 414). SNORRI, HEIMSKRINGLA 505, 32 (Haralds saga harðráða) (= JÓNSSON, ARKIV 98. JÓNSSON 38). MORKINSKINNA 116, 30.  215 Hefir oss nú farit, sem mælt er, at fall er fararheill Es is uns jetzt so ergangen, wie es im Sprichwort heisst, dass Fall ein gutes Reiseomen ist SVERRIS SAGA 163 (→ FMS VIII, 403 [= GERING S. 7]).

ÍF XXX.  45.  70.  Nú rœddu þeir málit, Úlfr ok Þórir ok Gunnarr, báðu konung sefask, kváðu hann ekki landi at nær at hann léti einn bándkarl drepa, sögðusk eigi vilja hætta lífi feðra sinna við illræði Sverris konungs.
Saga of King Sverri. 45.  56.  They begged the King to be calm. The death of an old yeoman fellow, they said, would not bring the King nearer land; and they did not wish to expose their fathers' lives to King Sverri's evil devices.

ÍF XXX.   42.  72.  "Séð nú, góðir hálsar, at gott er at eiga tvá kosti, sá er annarr at vega sigr en annarr³ at deyja. Eigi er svá sem yðr sé vísat í skóg til timbrhöggs er þér skuluð jafna höggum við lenda menn Magnúss konungs."      ³at vega – annarr: þannig EFSk 304, vantar í A.
Saga of King Sverri. 47.  58.  "Lo! now, my brave fellows, it is enough to have a choice between two ways – the one, to win victory; the other, to die with honour. The task of hewing timber in a wood is not like yours, who must exchange blows with the barons of King Magnus."

ÍF XXX.   42.  72.  "Séð nú, góðir hálsar, at gott er at eiga tvá kosti, sá er annarr at vega sigr en annarr³ at deyja. Eigi er svá sem yðr sé vísat í skóg til timbrhöggs er þér skuluð jafna höggum við lenda menn Magnúss konungs."      ³at vega – annarr: þannig EFSk 304, vantar í A.
Saga of King Sverri. 47.  58.  "Lo! now, my brave fellows, it is enough to have a choice between two ways – the one, to win victory; the other, to die with honour. The task of hewing timber in a wood is not like yours, who must exchange blows with the barons of King Magnus."

ÍF XXX.  47.  72.  "Svá sagði einn búandi er hann fylgði syni sínum til herskipa of réð honum ráð, bað hann vera hraustan ok harðan í mannraunum, 'ok lifa orð lengst eftir hvern,' sagði hann. 'eða hvernig myndir þú hátta ef þú kœmir í orrostu, ok vissir þá þat áðr at þar skyldir þú falla.'"
Saga of King Sverri. 47. 58.  "Hear what a yeoman said who went with his son to the warships and gave him advice, bidding him be bold and hardy in perils. 'Renown lives longest after one,' he said."
TPMA 9.  385.   RUHM/gloire/glory  2. Weiterleben des Ruhmes nach dem Tod Nord. 45 Deyr fé, deyia frændr, Deyr siálfr it sama; En orztírr deyr aldregi, Hveim er sér góðan getr . . . Ek veit einn, at aldri deyr: Dómr um dauðan hvern Vieh stirbt, Verwandte sterben, ebenso stirbt man selbst; doch der Nachruhm stirbt nie dem, der sich einen guten verschafft. Ich weiss etwas, das nie stirbt; das Urteil über jeden, wenn er tot ist HÁVAMÁL 76-77.   46 Lifa orð lengst eptir hvern Der Ruhm überlebt jeden am längsten SVERRIS SAGA 47 (→ FMS VIII, 116 [=JÓNSSON, ARKIV 314. JÓNSSON 129]). 47 Sva meguð at hvgsa at fregðen Man eigi fara í molld með yðr. oc framinn kann eigi deyja So könnt ihr denken, dass der Ruhm nicht mit euch in die Erde verschwinden wird und die Ehre nicht sterben kann ALEXANDEERS SAGA 97 (= GERING 39. 42). 48 Oc þoat Darius se nv dauðr man þo með mino (lies: sino)2 nafni lifa lof hans . . . meðan heimrenn stendr Und obschon Darius nun tot ist, kann doch sein Ruhm mit seinem Namen weiterleben, solange die Welt besteht EBD. 115. 49 Dyrðin kann eigi deyia. ok fregðen ma eigi fyrfaraz Der Ruhm kann nicht sterben, und das Ansehen kann nicht vergehen EBD. 116 (= GERING 21. 42).      2Nach einem vorschlag Singers.

ÍF XXX.  47.  73.  "Karl mælti: 'Í hverri orrostu sem þú ert staddr þá mun vera annathvárt at þú munt falla eða braut komask, ok ver þú fyrir því djarfr, því at allt er áðr skapat. Ekki kømr ófeigum í hel ok ekki má feigum forða. Í flótta er fall verst.'"
Saga of King Sverri. 47.  58.  "Be valiant therefore, since all is determined beforehand. Nought may send a man to his grave if his time is not come; and if he is doomed to die, nought may save him. To die in flight is the worst death of all."
TPMA 4.   401. GESCHEHEN/se passer/happen 4. Es geschieht, was zu geschehen hat 4.1. Was geschehen muss und vom Schicksal bestimmt ist, geschieht auch Nord. 27 Ok ætluðu, at þá mundi fram koma þat, er fyrir var ætlat Und sie erwarteten, dass das dann geschehen würde, was vorher (so) bestimmt war HEIÐARVÍGA SAGA 27 S. 294. 28 Þat mun uerda fram at koma sem ætlat er Es wird wohl so geschehen müssen, wie es bestimmt ist HARÐAR SAGA 30 S. 165. 29 Ferr þá sem auðit verðr Es wird da geschehen, wie es bestimmt ist REYKDŒLA SAGA 31 (→JÓNSSON, ARKIV 18 [= JÓNSSON 6]). 30 Því at mæla verðr einnhverr skapanna málum, ok þat mun fram koma, sem auðit verðr Denn jeder spricht Worte des Schicksals, und das, was bestimmt ist, muss geschehen GÍSLA SAGA 9, 22. 31 Enda varð þat fram at koma, sem til dró Und es musste da geschehen, was geschah GUNNLAUGS SAGA 11 S. 98. 32 Þat mun verða fram at koma sem ætlat er Übers. wie 28 NJÁLS SAGA 13, 9 (= JÓNSSON, ARKIV 488. JÓNSSON 193).
Ed. note. See Vatnsdœla saga.

ÍF XXX.  47.  73.  "Karl mælti: 'Í hverri orrostu sem þú ert staddr þá mun vera annathvárt at þú munt falla eða braut komask, ok ver þú fyrir því djarfr, því at allt er áðr skapat. Ekki kømr ófeigum í hel ok ekki má feigum forða. Í flótta er fall verst.'"
Saga of King Sverri. 47.  58-9.  "Be valiant therefore, since all is determined beforehand. Nought may send a man to his grave if his time is not come; and if he is doomed to die, nought may save him. To die in flight is the worst death of all."
TPMA 11.   337-8. TOD//mort/death   1. Tod als allbekannte und unausweichliche Realität 1.4. Der Tod erfolgt unumgänglich zur festgesetzten Zeit 1.4.3. Wer sterben muss, ist nicht zu retten   Nord. 291 Ekki kemr úfeigum í hel, ok ekki má feigum forða Nichts führt den, der nicht zum Tode bestimmt ist, in den Tod, und nichts kann den, der zum Tode bestimmt ist, retten SVERRIS SAGA 47 (→ FMS VIII, 117 [= GERING 99. S. 7. JÓNSSON 126]). 292 Ekki má feigum forða Nichts kann den dem Tode Verfallenen retten HARALDS SAGA HARÐRÁÐA 118 (→ FMS VI, 417 [= JÓNSSON, ARKIV 104]). 293 Sem mællt er. at eigi maa feigum fordaWie es heisst: . . . HARÐAR SAGA 36 S. 171. 294 Ecke ma feigum forða ALEXANDERS SAGA 105 (= JÓNSSON, ARKIV 104. JÓNSSON 41).

ÍF XXX.  47.  73.  "Karl mælti: 'Í hverri orrostu sem þú ert staddr þá mun vera annathvárt at þú munt falla eða braut komask, ok ver þú fyrir því djarfr, því at allt er áðr skapat. Ekki kømr ófeigum í hel ok ekki má feigum forða. Í flótta er fall verst.'"
Saga of King Sverri. 47.  59.  "Be valiant therefore, since all is determined beforehand. Nought may send a man to his grave if his time is not come; and if he is doomed to die, nought may save him. To die in flight is the worst death of all."
TPMA 11.   337-8. TOD//mort/death   1. Tod als allbekannte und unausweichliche Realität 1.4. Der Tod erfolgt unumgänglich zur festgesetzten Zeit 1.4.3. Wer sterben muss, ist nicht zu retten   Nord. 291 Ekki kemr úfeigum í hel, ok ekki má feigum forða Nichts führt den, der nicht zum Tode bestimmt ist, in den Tod, und nichts kann den, der zum Tode bestimmt ist, retten SVERRIS SAGA 47 (→ FMS VIII, 117 [= GERING 99. S. 7. JÓNSSON 126]). 292 Ekki má feigum forða Nichts kann den dem Tode Verfallenen retten HARALDS SAGA HARÐRÁÐA 118 (→ FMS VI, 417 [= JÓNSSON, ARKIV 104]). 293 Sem mællt er. at eigi maa feigum fordaWie es heisst: . . . HARÐAR SAGA 36 S. 171. 294 Ecke ma feigum forða ALEXANDERS SAGA 105 (= JÓNSSON, ARKIV 104. JÓNSSON 41).
Ed. note. See Vatnsdœla saga.

ÍF XXX.  47. 73.   "Karl mælti: 'Í hverri orrostu sem þú ert staddr þá mun vera annathvárt at þú munt falla eða braut komask, ok ver þú fyrir því djarfr, því at allt er áðr skapat. Ekki kømr ófeigum í hel ok ekki má feigum forða. Í flótta er fall verst.'"
Saga of King Sverri. 47.  59.  "Be valiant therefore, since all is determined beforehand. Nought may send a man to his grave if his time is not come; and if he is doomed to die, nought may save him. To die in flight is the worst death of all."
TPMA 3. 308. FLIEHEN/fuir/to flee 4. Beurteilung von Flucht 4.2. Fliehen ist schlecht 4.2.3. Flucht führt zum Fall 4.2.3.2. Spez. Nord.  67 Í flótta er fall verst Am schlimmsten ist der Fall auf der Flucht SVERRIS SAGA 47 (→ FMS VIII, 117 [= GERING 37]).  68 Fá þeir menn aldri orðstír er í flótta falla diejenigen Männer, die auf der Flucht fallen, erlangen niemals Ruhm SVERRIS SAGA 151 (→ GERING 37).

ÍF XXX.  76.  117.  "Nú sé ek at inndælla mun vera at láta skúturnar svífa suðr um Stað með landi fyrir vindi um sundin, ok er svá sem mælt er at sá hefir er hættir."
Saga of King Sverri. 76.  95.  "'He wins who risks,' so it is said, and we still have the choice whenever we will, of altering our course and sailing by the high seas east of Vik."
Gering 8. hætta (nr. 194a; vgl. auch Ark. 30, 217. – Weitere belege sind Bjarn. S. Hitd. (ed. Boer) 82: hefir sá er hættir; Sverris s. c. 66 (Konungas. 7912): sá hefir er hættir; und Hrólfs s. kraka c. 47 (Fas. 1, 9617): hefir sá eigi jafnan sem ekki hættir.
TPMA 12.   321. WAGEN (Vb.)/oser/to dare 1. Wagemut als Wert 1.2. Wagemut und Tapferkeit haben Erfolg 1.2.5. Wer wagt, gewinnt (verliert nicht)  Nord. 92 Ok er svâ sem mælt er, at sá hefir er hættir Und es ist so, wie es heisst, dass der hat, welcher wagt SVERRIS SAGA 76 (→FMS VIII, 186 [= GERING S. 8]). 93 Hefir sá, er hættir Der hat, welcher wagt BJARNAR SAGA 3 S. 118 (= GERING S. 8). 94 Hefir sá ok jafnan, er hættir Der hat auch immer, welcher wagt HRAFNKELS SAGA FREYSGOÐA 4 S. 115 (= JÓNSSON, ARKIV 194. JÓNSSON 81).
TPMA 9.   162. PRÜFEN/mettre à l’épreuve/to test. 1. Prüfen (Versuchen) als positive Handlung 1.2. Prüfen (Versuchen) bringt mehr Nutzen als Schaden: 1.2.2 Ohne Prüfen (Versuchen) kein Nutzen  Nord. 33 Ketill kvað ekki duga ófreistat Ketill sagte, nichts nütze unerprobt KETILS SAGA HÆNGS 2 (→FAS II, 115). 34, 35 Ekki dugir ófreistat Nichts nützt unerprobt NJÁLS SAGA 5, 4 (= JÓNSSON, ARKIV 305. JÓNSSON 127). SIGURÐAR SAGA ÞÖGLA 23, 20 (→ GERING S. 11). 36 Herrauðr sagði, at eigi dygði ófreistat Herraud sagte, Unerprobtes nütze nicht BÓSA SAGA 12, 11. 1.3. Prüfen (Versuchen) verschafft: 1.3.1.1. Ohne Prüfen (Versuchen) kein Wissen 163. Nord. 42 Fátt veit fyrr en reynt er Wenig weiss man, bevor man is versucht hat HARALDS SAGA HARÐRÁÐA 10 (→FMS VI, 155 [=JÓNSSON, ARKIV 461. JÓNSSON 183]). 43 Fundit mun þat er reynt er lengr Man wird herausfinden, was man länger geprüft hat MÁLSHÁTTAKVÆÐI 17, 4 (= GERING 105. JÓNSSON 137). 44 Hvat veit sá er einskis freistar Was weiss der, der nichts versucht? ERREKS SAGA 37 (→JÓNSSON, ARKIV 461[= JÓNSSON 183]). 45 Önundr kvað þat eigi vita mega fyrr en reynt væri Önund sagte, das könne man nicht wissen, bevor man es versucht habe GRETTIS SAGA 4, 5. 46 Fleira veit, sá er fleira reynir Mehr weiss der, der mehr versucht EBD. 14, 7 (= JÓNSSON, ARKIV 461. JÓNSSON 183). 47 Þá veit þat, er reynt er Dann weiss man es, wenn man es versucht hat EBD. 40, 5 (= JÓNSSON, ARKIV 333. JÓNSSON 137).

ÍF XXX.  76.  117.  "Nú sýnisk mér vel hafa ráðizk um vára ferð hér til, ok mun nú ráðuligast at snúa útleiðis ok svá til Víkr austr, ok er gott heilum vagni heim at aka."
Saga of King Sverri. 76.  95.  Here the King commanded to lay the ships together, and he conversed with his men and said: "Our voyage seems to me to have succeeded so far, and now it is perhaps advfisable to turn into the outer course and so east to Vik; 'It is good to drive home with a safe waggon.' And there is the chance of a voyage to Bergen if we should think there is something to be got there."
FJ Proverb word 428. Page 196. vagn – gott (bezt) heilum vagni heim at aka Eg 119, Icels I 219, Flat II 282, Fas II 115, Karl. 388. ‘Det er godt (bedst) at køre hjem med en hel vogn’ (hel = ubeskadiget).
TPMA 12.   311. WAGEN (Subst.)/voiture/waggon 2. Fahren mit dem Wagen 2.1. Es ist gut, mit ganzem Wagen heimzufahren   Mlat. 24   . . . utile referens, rebus integris incolumni redire curru  Indem er darlegte, es sei von Nutzen, dann zurückzukehren, wenn die Verhältnisse noch gut stünden und der Wagen noch unbeschädigt sei SAXO GRAMM. 141, 16.   Nord. 25-27 Ok er gott heilum vagni heim at aka Und es ist gut, mit unbeschädigtem Wagen heimzufahren SVERRIS SAGA 76 (→FMS VIII, 186).  SNORRI, ÓLÁFS SAGA HELGA 147 (→FMS IV, 364).  SNORRI, HEIMSKRINGLA 345, 29 (Óláfs saga helga 151). 28 Ok er nú gott heilum vagni heim at aka Und es ist nun gut . . . HARALDS SAGA HARÐRÁÐA 8 (→FMS VI, 151). 29 Er nu gott heilum vagni heim at aka Es ist nun gut .. . . ORKNEYINGA SAGA 106. S. 318, 19.  30 Þá var gott heilum vagni heim at aka Damals sei es gut gewesen, dass er mit unbeschädigtem Wagen heimgefahren sei EGILS SAGA 38, 7 (=JÓNSSON, ARKIV 428. JÓNSSON 173). 31 Þvíat betra er heilum vagne heim at aka . . .Denn es ist besser, mit unbeschädigtem Wagen heimzufahren ALEXANDERS SAGA 61. 32 Ok kvað gott heilum vagni heim at aka Und er sagte, es sei gut . . . KETILS SAGA HÆNGS 2 (→FAS II, 115 [=JÓNSSON, ARKIV 428]).

ÍF XXX.  76.  118.  En er þeir sigldu á fjörðinn suðr frá Drifeyjum þá sá Heklungar ok kenndu brátt skútur þessar ok skjöldu ok ætluðu at vera mundu félagar þeira, vöruðusk ekki, fundu eigi fyrr at¹ ófrðrinn væri en skúturnar brunuðu at þeim í sundit.      ¹at FSK, en A, styttur texti í E.
Saga of King Sverri. 76.  96.  They only discovered them to be foes when they came on with the speed of fire in the sound. The Birkibeins hurled spears and missles; the Heklungs sprang on shore, but some were slain.

ÍF XXX.  76.  118.  "Engu er enn spillt í um várt ráð, ok megum vér nú láta fljóta suðr um bœinn ok hlaupa svá um horn þeim."^{4       4} hlaupa um horn: fara á svig við. Líkingin á við það að víkja sér undan mannýgu nauti.
Saga of King Sverri. 76.  96.

ÍF XXX.  76.  118.  "Mun þeim mjök á felmt verða þá er vér komum þeim dyn fyrir dyrr.^{5         5}þeim – dyrr: EFSk, vantar í A; orðtakið er notað um að koma á óvart með ófriði, sbr. b.s 38 nm.
Saga of King Sverri. 76.  96.  And the King answered that he would not prevent them. "It is likely," he said, "that the Heklungs will be of little use in defence of their King if they are roused up drowsy and drunk; and they will be terrified when we make a din at their doors."
Ed. note. See above,  23. 38.

ÍF XXX.  77.  120-1.  En margir svöruðu, kváðu þar ekki ráð vera at vápnlausir menn gengi til orrostu, því at þat var fátt eitt manna þar er alvæpni hefði, en mart var vápnlaust ok lítt klætt, því at menn höfðu skjótt sprottit up ór rekkjum sínum.
Saga of King Sverri. 77.  98.  But many answered him that it was not good for weaponless men to go to battle; there was scarcely a man of them fully armed, and many were thinly clad, for they had sprung out of their beds in haste; moreover, the King had no standard and no trumpet.
Ed. note. See Saxo?

TPMA 6.  252.  HUND/chien/dog   11. Futter und Fressen des Hundes 11.8 Verschiedenes Nord. 490 Óvant er at brjóta mat fyrir hund ok hrafn Das Futter für Hund und Rabe braucht nicht zerlegt zu werden SVERRIS SAGA 79 (→ GERING 59). 491 Veit hundar hvad jetit hefuri Der Hund weiss, was er gefressen hat KÅLUND 82 (= JÓNSSON, ARKIV 187. JÓNSSON 78). 492 Martt finna hundar sier i haugum Viel finden die Hunde für sich auf dem Misthaufen KÅLUND 84 (= JÓNSSON, ARKIV 187. JÓNSSON 77).

ÍF XXX.  86.  133.  Konungr svaraði ok stóð upp: "Ek vissa eigi at nú skyldi taka eld á þiljunum eða fram í söxunum," – ok bað eigi svipta,² bað heldr bera at hvert reip sem harðast mátti.       ²svipta: rifa seglin.
Saga of King Sverri. 86.  108.  The King stood up and answered, "I knew not that fires should be kindled in the prows;" and he bade that not a sail should be reefed, but every rope strained to the utmost.

ÍF XXX.  86.  133.  Hljópu upp hverr þar sem staddr var, sumir til vápna en allir ór bœnum, þeir er lífit þágu. Svá var at sjá í fjallit upp sem í loga sæi er roðaði af skjöldunum.
Saga of King Sverri. 86.  108.  They sprang up where each happened to be, some to their weapons, and all out of the town, as many as escaped with life. It was as if one saw a fire, to look up at the fell red with shields.

ÍF XXX.  86.  133.  Magnús konungr mælti at engi maðr skyldi svá djarfr at lík þeira grœfi fyrr en hann kœmi aftr til bœjarins ok þét þó vera vel fellt at þeir biði þar hunds ok hrafns.^{5      5}vel fellt: vel við hæfi.
Saga of King Sverri. 86.  108.  King Magnus ordered that no one should have the audacity to bury the bodies before he came back to the town; and declared it their rightful due, to be left to raven and to dog.
TPMA 6.  252.  HUND/chien/dog   11. Futter und Fressen des Hundes 11.8 Verschiedenes Nord. 490 Óvant er at brjóta mat fyrir hund ok hrafn Das Futter für Hund und Rabe braucht nicht zerlegt zu werden SVERRIS SAGA 79 (→ GERING 59). 491 Veit hundar hvad jetit hefuri Der Hund weiss, was er gefressen hat KÅLUND 82 (= JÓNSSON, ARKIV 187. JÓNSSON 78). 492 Martt finna hundar sier i haugum Viel finden die Hunde für sich auf dem Misthaufen KÅLUND 84 (= JÓNSSON, ARKIV 187. JÓNSSON 77).
Ed. note.  See below, 90. 140.

ÍF XXX.  89.  "En Sverrir hefir nú dreift liði sínu hingat ok þingat; eru nú hér lukðir ok inni byrgðir fyrir oss sem sauðir í kví."
Saga of King Sverri. 89.  113.  "Sverri has now scattered his forces here and there, and has now but few men left him, and they are enclosed here before us, in the fiord, like sheep in a pen."
Ed. note. Kjartan, Laxdœla saga.   See above, 23. 38.

ÍF XXX.  90.  140.  Þá mælti Ásbjörn: "Nú er sá dagr kominn er vér höfum allir langat til, at Sverrir ok þeir Birkibeinar eru hér nú fyrir oss reknir sem sauðir í kví, ok er nú lokit slœgðum hans ok brögðum, því at nú mun sá bregðask honum ok þeim Birkibeinum er hann hefir öll ráð af tekit, en þat er sá fjándinn er hann trúar á.
Saga of King Sverri. 90.  113.  Then Asbiorn spoke: – "The day is now come that we have all longed for, when Sverri and the Birkibeins are here in front of us forced like sheep into a pen."
Ed. note. Kjartan, Laxdœla saga.   See above, 23. 38.

ÍF XXX.  90.  140.  Sœkjum nú at þeim Birkibeinum, tveir eða þrír at einum ef þat þykkir léttara. Höggum stórt þat er at oss horfir, hirðum eigi hvar á kømr,⁵ því at óvant er at brytja mat fyrir hunda eða hrafna."      ⁵hirðum EFSk 8, hirtum A.
Saga of King Sverri. 90.  114.   "Let us set on these Birkibeins, two or three on one if it makes the work lighter; and let us deal heavy strokes at all before us, careless where the blows fall, for we use no care in chopping meat for dogs or ravens. As for their souls, let the men of Soknadale show them where to go."
TPMA 6.  252.  HUND/chien/dog   11. Futter und Fressen des Hundes 11.8 Verschiedenes Nord. 490 Óvant er at brjóta mat fyrir hund ok hrafn Das Futter für Hund und Rabe braucht nicht zerlegt zu werden SVERRIS SAGA 79 (→ GERING 59). 491 Veit hundar hvad jetit hefuri Der Hund weiss, was er gefressen hat KÅLUND 82 (= JÓNSSON, ARKIV 187. JÓNSSON 78). 492 Martt finna hundar sier i haugum Viel finden die Hunde für sich auf dem Misthaufen KÅLUND 84 (= JÓNSSON, ARKIV 187. JÓNSSON 77).
Ed. note.  See above, 86. 133.

ÍF XXX.  91.  141-2.  Konungr sat ok brásk ekki við, en sá mælti er konungi fylgði: "Hættligt skot, herra." Konungr svaraði: "Þá kømr nær er Guð vill."
Saga of King Sverri. 91.  115.  The King sat and moved not. "A dangerous shot, Sire," said his companion. "Comes near when God wills," answered the King.

ÍF XXX.  95.  146.  Kómu Sóknadœlir ok kaupangsmenn þá til hans, sættusk þá við hann ok mæltu þá engu í mót því er hann vildi at væri ok bundu þat svardögum. Kom þat þar fram er mælt er, at margr kyssir á þá hönd er hann vildi gjarna at af væri.
Saga of King Sverri. 95.  119.  The men of the Soknadale and the market-town then came and made peace with him, and they said not a word now against the King's wish, but bound themselves by oath to perform it. And here was the saying fulfilled, "Many a man kisses the hand that he would fain see lopped."
TPMA 5.  382.   HAND/main/hand   18. Verhalten bezüglich der Hand 18.4. Man küsst die Hand (beugt sich der Hand), die man gerne abgeschnitten (verbrannt) sähe  Nord. 192 Kom þat þar fram, er mælt er: at margr kyssir á þá hönd, er hann vildi gjarna at af væri Es kam da so weit, wie es im Sprichwort heisst, das mancher die Hand küsst, von der er gerne wollte, dass sie abgeschnitten wäre SVERRIS SAGA 95 (→ FMS VIII, 231 [= GERING 62]). 194 Margr lýtr sá nú hendinni, er gjarna vildi at af væri Mancher beugt sich nun der Hand, von der er gerne möchte, dass sie abgehauen wäre SVERRIS SAGA 99 (→FMS VIII, 243 [= GERING 62]). 195 Basio sepe volam cui glisco luem fore solam. - Man kysser offthe then haand han willæ aff wore Oft küsse ich eine solche Hand, der ich wünsche, dass sie allein die Pest hätte. - Mann küsst oft die Hand, die man abgeschnitten wünscht LÅLE 98.

ÍF XXX. 96.  148.  Kom þar bœjarlýðr. Stóð Pétr upp ok mælti: "Hér kømr at því sem mælt er: oft it sama svín í akri. Ek heit ok Svína-Pétr. En skammt er á at minnask at vér várum heðan reknir ok keyrðir ór þessum bœ ok heldr háðuliga, ok erum n´enn aftr komnir."
Saga of King Sverri. 96.  120.  All the townsfolk came, and Petr stood up and spoke: "The saying is here fulfilled, 'Oft the same swine in the field,' and my name is Svina-Petr. A short time ago, you rmember, we were driven out of this town in a rather shameful way, but we have now come back again."
TPMA 10.  325.  SCHWEIN/cochon/pig 4. Das Schwein liebt das Fressen 4.3. Das (gefrässige) Schwein gewöhnt sich an seinen Acker Nord. 148 Hèr kemr at því, sem m´lt er: opt hit sama svín í akri Hier kommt es so, wie gesagt ist: "Oft ist das gleiche Schwein im Acker" SVERRIS SAGA 96 (→ FMS VIII, 233 [= JÓNSSON, ARKIV 402. JÓNSSON 163]).

ÍF XXX.  99.  153.  "Höfðu þeir með sér it bezta ráðuneyti er í var landinu, tóku öll ríki konunganna, þeira er ættbornir váru til, allt þar til er Guð sendi útan af útskerjum einn lítinn mann ok lágan at steypa þeira ofdrambi, en sá maðr var ek. Ekki tókum vér þat af oss sjálfum, heldr sýndi Guð þat hversu lítit honum var fyrir at steypa þeira ofdrambi. Ok kømr þar at því sem mælt er, at sárt bítr soltin lús."
Saga of King Sverri. 99.  124.  "They were supported by the best counsellors in the land, and they seized all the realm of the kings who were the rightful heirs, until God sent from the outlying islands a mean and lowly man to bring down their pride. I was that man. We did not effect that of ourselves; God rather showed by us how easy it was for Him to lower their pride. And here the saying applies, 'A hungry louse bites hard.'"

ÍF XXX.  99.  154.  "Fól væri Sverrir þá ef hann vildi þat til vinna til þessa vesla ríkis er á engarri stundu er með frelsi, ok þó væri einskis vert at með friði stœði, en týna þar í mót sálu sinni ok allri hjálpinni.¹ Sýnisk mér svá sem hér vaði allt saman, kálfar ok úlfar.²  Kann vera at yðr þykki rúmborat sáld mitt.³ Margr lýtr sá nú hendinni er gjarna vildi at af væri. Sá kallar nú frændann er fyrir skömmu kallaði fjándann. Ok þat hygg ek ef hér mætti ný sjá hvers manns hug þess er hér er kominn, ok stœði hverjum horn ór enni er mér hyggr illa, at margr skyldi þá hér nú knýflóttr fram ganga.⁴"     ¹fól: fífl, afglapi.    ²hér vaði allt saman, kálfar ok úlfar: úlfarnir blandi sér innan um kálfahjörðina og erfitt að greina þá úr. Myndamálið minnir á Biblíuna þótt það sé ekki beint þangað sótt.   ³rúmborat sáld: sigti með fullrúmum götum: að ykkur þyki ég umburðarlyndur um of.  ⁴knýflóttr: hyrndur.
Saga of King Sverri. 99.  125.  "Sverri would be a fool indeed if, for this miserable realm, which at no time has been held in peace – yea, and if it were founded on peace, would be of no value – he so laboured as to lose for it his soul and all salvation. It seems to me as if all are mixed together here calves and wolves. Perhaps you think my sieve is a coarse one. Many a man now bows to the hand he would fain see lopped, and he who lately called me foe now calls me friend. This I think, that if we could see the thoughts of every one who has come here, and if a horn stood out of each man's forehead who thinks ill of me, many a man here would carry a short horn."
TPMA 13.  185. WOLF/loup/wolf   15. Wolf und Schaf (Gans, Ochse, Esel, Schwein, Kalb, Ziege, Maus, Krähe, Fuchs, Rabe) 15.16. Kälber und Wölfe zusammen Nord. 409 Biskup segir svâ, at ekki mátti vera allt saman kálfar ok úlfar Der bischof spricht so, dass nicht alles zusammen sein konnte, Kälber und Wölfe HÁKONAR SAGA 109 (→ FMS IX, 349).  410 Sýnist mèr svâ sem hèr vaði allt saman, kálfar ok úlfar Es scheint mir, wie wenn hier alles zusammen gehen möchte, Kälber und Wölfe SVERRIS SAGA 99 (→ FMS VIII, 243).

ÍF XXX.  99.  154.  "Fól væri Sverrir þá ef hann vildi þat til vinna til þessa vesla ríkis er á engarri stundu er með frelsi, ok þó væri einskis vert at með friði stœði, en týna þar í mót sálu sinni ok allri hjálpinni.¹ Sýnisk mér svá sem hér vaði allt saman, kálfar ok úlfar.²  Kann vera at yðr þykki rúmborat sáld mitt.³ Margr lýtr sá nú hendinni er gjarna vildi at af væri. Sá kallar nú frændann er fyrir skömmu kallaði fjándann. Ok þat hygg ek ef hér mætti ný sjá hvers manns hug þess er hér er kominn, ok stœði hverjum horn ór enni er mér hyggr illa, at margr skyldi þá hér nú knýflóttr fram ganga.⁴"     ¹fól: fífl, afglapi.    ²hér vaði allt saman, kálfar ok úlfar: úlfarnir blandi sér innan um kálfahjörðina og erfitt að greina þá úr. Myndamálið minnir á Biblíuna þótt það sé ekki beint þangað sótt.   ³rúmborat sáld: sigti með fullrúmum götum: að ykkur þyki ég umburðarlyndur um of.  ⁴knýflóttr: hyrndur.
Saga of King Sverri. 99.  125.  "Sverri would be a fool indeed if, for this miserable realm, which at no time has been held in peace – yea, and if it were founded on peace, would be of no value – he so laboured as to lose for it his soul and all salvation. It seems to me as if all are mixed together here calves and wolves. Perhaps you think my sieve is a coarse one. Many a man now bows to the hand he would fain see lopped, and he who lately called me foe now calls me friend. This I think, that if we could see the thoughts of every one who has come here, and if a horn stood out of each man's forehead who thinks ill of me, many a man here would carry a short horn."

ÍF XXX.  99.  154.  "Fól væri Sverrir þá ef hann vildi þat til vinna til þessa vesla ríkis er á engarri stundu er með frelsi, ok þó væri einskis vert at með friði stœði, en týna þar í mót sálu sinni ok allri hjálpinni.¹ Sýnisk mér svá sem hér vaði allt saman, kálfar ok úlfar.²  Kann vera at yðr þykki rúmborat sáld mitt.³ Margr lýtr sá nú hendinni er gjarna vildi at af væri. Sá kallar nú frændann er fyrir skömmu kallaði fjándann. Ok þat hygg ek ef hér mætti ný sjá hvers manns hug þess er hér er kominn, ok stœði hverjum horn ór enni er mér hyggr illa, at margr skyldi þá hér nú knýflóttr fram ganga.⁴"     ¹fól: fífl, afglapi.    ²hér vaði allt saman, kálfar ok úlfar: úlfarnir blandi sér innan um kálfahjörðina og erfitt að greina þá úr. Myndamálið minnir á Biblíuna þótt það sé ekki beint þangað sótt.   ³rúmborat sáld: sigti með fullrúmum götum: að ykkur þyki ég umburðarlyndur um of.  ⁴knýflóttr: hyrndur.
Saga of King Sverri. 99.  125.  "Sverri would be a fool indeed if, for this miserable realm, which at no time has been held in peace – yea, and if it were founded on peace, would be of no value – he so laboured as to lose for it his soul and all salvation. It seems to me as if all are mixed together here calves and wolves. Perhaps you think my sieve is a coarse one. Many a man now bows to the hand he would fain see lopped, and he who lately called me foe now calls me friend. This I think, that if we could see the thoughts of every one who has come here, and if a horn stood out of each man's forehead who thinks ill of me, many a man here would carry a short horn."
TPMA 5.  382.   HAND/main/hand   18. Verhalten bezüglich der Hand 18.4. Man küsst die Hand (beugt sich der Hand), die man gerne abgeschnitten (verbrannt) sähe  Nord. 192 Kom þat þar fram, er mælt er: at margr kyssir á þá hönd, er hann vildi gjarna at af væri Es kam da so weit, wie es im Sprichwort heisst, das mancher die Hand küsst, von der er gerne wollte, dass sie abgeschnitten wäre SVERRIS SAGA 95 (→ FMS VIII, 231 [= GERING 62]). 194 Margr lýtr sá nú hendinni, er gjarna vildi at af væri Mancher beugt sich nun der Hand, von der er gerne möchte, dass sie abgehauen wäre SVERRIS SAGA 99 (→FMS VIII, 243 [= GERING 62]). 195 Basio sepe volam cui glisco luem fore solam. - Man kysser offthe then haand han willæ aff wore Oft küsse ich eine solche Hand, der ich wünsche, dass sie allein die Pest hätte. - Mann küsst oft die Hand, die man abgeschnitten wünscht LÅLE 98.
Ed. note.   See above, 96. 148.

"Extremes of public emotion are always socially dangerous. Cromwell remarked to Fairfax when they were riding through cheering crowds that the same people would have turned out as eagerly to see him hanged."

ÍF XXX.  99.  154.  "Fól væri Sverrir þá ef hann vildi þat til vinna til þessa vesla ríkis er á engarri stundu er með frelsi, ok þó væri einskis vert at með friði stœði, en týna þar í mót sálu sinni ok allri hjálpinni.¹ Sýnisk mér svá sem hér vaði allt saman, kálfar ok úlfar.²  Kann vera at yðr þykki rúmborat sáld mitt.³ Margr lýtr sá nú hendinni er gjarna vildi at af væri. Sá kallar nú frændann er fyrir skömmu kallaði fjándann. Ok þat hygg ek ef hér mætti ný sjá hvers manns hug þess er hér er kominn, ok stœði hverjum horn ór enni er mér hyggr illa, at margr skyldi þá hér nú knýflóttr fram ganga.⁴"     ¹fól: fífl, afglapi.    ²hér vaði allt saman, kálfar ok úlfar: úlfarnir blandi sér innan um kálfahjörðina og erfitt að greina þá úr. Myndamálið minnir á Biblíuna þótt það sé ekki beint þangað sótt.   ³rúmborat sáld: sigti með fullrúmum götum: að ykkur þyki ég umburðarlyndur um of.  ⁴knýflóttr: hyrndur.
Saga of King Sverri. 99.  125.  "Sverri would be a fool indeed if, for this miserable realm, which at no time has been held in peace – yea, and if it were founded on peace, would be of no value – he so laboured as to lose for it his soul and all salvation. It seems to me as if all are mixed together here calves and wolves. Perhaps you think my sieve is a coarse one. Many a man now bows to the hand he would fain see lopped, and he who lately called me foe now calls me friend. This I think, that if we could see the thoughts of every one who has come here, and if a horn stood out of each man's forehead who thinks ill of me, many a man here would carry a short horn."

ÍF XXX.  104.  160.  Minnizk nú á hversu ólíkt þetta lífi er því er vera skyldi. Því at öllum hlutum skyldi stilling fylgja. Hermenn skyldu ver hógværir í friði sem lamb,³ en í ófríði ágjarnir sem león.^4     3hógværir: EFSk 8, vantar í A.   ⁴Sbr. textann á innsigli Sverris, bls. 313.
Saga of King Sverri.
TPMA 8. 128.  MASS(Mässigkeit)/modération/moderation  2. Mass als Wert und Vorteil 2.3. Mass muss (bei allem) herrschen und angewendet werden⁷ Nord. 58 Öllum hlutum skyldi stillíng fylgja Bei allen Dingen sollte Mässigung sein SVERRIS SAGA 104 (→ FMS VIII, 253 [GERING 114]).      ⁷Vgl. HASSELL M 137; WHITING M 664.

ÍF XXX.  109.  168.  En konungr bað sína menn ekki eiga við þá. "Munum vér ekki berjask við höfuðlausa menn. Segið þeim at höfðingi þeira liggr hér undir Máríukirkju, ok skilðusk þeir illa við hann."
Saga of King Sverri. 109.  137.  But the king bade his men have nothing to do with them. "We must not fight," he said, "with leaderless men. Tell them their chief lies here by Mariukirk."

ÍF XXX.  118.  179-80.  Konungr hafði kníf í hendi ok stangaði fyrir sik ok mælti: "Fylgjur óvina várra sveima hér nú í nánd." Ok er Óláfr gekk ór stofunni hljóp þar sveinninn konungsson.
Saga of King Sverri. 118.  146.  The King had a knife in his had; making a thrust with it in front of him, he said, "The fetches of our foes are now flitting about us." As Olaf passed into the vestibule of the sitting-room, the boy Sigurd ran to him.

ÍF XXX.  120.  185.  Þá mælti Óláfr jarlsmágr: "Dugum vér nú vel, því at nú bleyðask þeir, ok sé ek svá flesta þá er í ofreflit koma.³ Fylgjum nú sigrinum ok höggi tengslin. Rekum þá nú karlmannliga."      ³bleyðask: missa kjarkinn.
Saga of King Sverri. 120.  151.  And Olaf Earls-kin said, "Do your best now, for they are losing heart; thus it fares with all, I see, that strive against superior force."

ÍF XXX.  123.  188.  Síðan gerði hann menn eftir Nikolási byskupi, ok er byskup kom til konungs þá heimti konungr hann á tal ok sagði at hann var þess varr orðinn at öll þau svikræði er þeir Hallkell höfðu haft við Sverri konung þá höfðu fyrst upp komit undan tungurótum byskups. Bar konungr þat á hendr honum með jartegnum.
Saga of King Sverri. 123.  154.  He told the Bishop that he had come to know that all the treasonous plot which Hallkel and others had devised against the King had its origin under the roots of the Bishop's tongue, and he supported the charge against the Bishop with proofs.

ÍF XXX.   133.  200.  Konungrinn, sá er ríkinu stýrir, þarf bæði at vera harpr ok ráðvandr. En oss sýnisk svá, þó at Nikolás sé tunfusnjallr maðr, sem hann hafi hérra hjarta en ótryggð sem refrinn,¹ því at jafnan hefir oss nú svá reynzk."       ¹ótryggð A, er ótrúr 8, tryggð EFSk.
Saga of King Sverri. 133.  164.  "The King who governs the realm needs to be both severe and upright; and though Nikolas is glib of tongue, he seems to me to have the heart of a hare and the falseness of a fox; such has always been my experience of him."
TPMA 5.  411. HASE/lièvre/hare   1. Eigenschaften des Hasen 1.1. Die Furchtsamkeit des Hasen 1.1.2. Ein Hasenherz (Einen Hasen in der Brust) haben²  Nord. 10 Sem hann hafi hèra hjarta Der das Herz eines Hasen habe SVERRIS SAGA 133 (→ FMS VIII, 314).  11 Ílt at fylgja þeim manni, er hèra hjarta hefir í brjósti Schlecht ist es, dem Mann zu folgen, der das Herz eines Hasen in der Brust hat GROSSE ÓLÁFS SAGA TRYGGVASONAR 173 (→ FMS II, 68).      ²Vgl. TOBLER - LOMMATZSCH II, 1118, 35 f. u. V, 439, 43 ff.

ÍF XXX.   133.  200.  Konungrinn, sá er ríkinu stýrir, þarf bæði at vera harpr ok ráðvandr. En oss sýnisk svá, þó at Nikolás sé tunfusnjallr maðr, sem hann hafi hérra hjarta en ótryggð sem refrinn,¹ því at jafnan hefir oss nú svá reynzk."       ¹ótryggð A, er ótrúr 8, tryggð EFSk.
Saga of King Sverri. 133.  164.  "The King who governs the realm needs to be both severe and upright; and though Nikolas is glib of tongue, he seems to me to have the heart of a hare and the falseness of a fox; such has always been my experience of him."

ÍF XXX.  138.  207.  "Kennum vér, herra, ekki várt mark á þessu.¹ Eru vér ok svá gamlir ok svá bitar upp komnir,² at fyrr kunnum vér við at sjá en vér komim í ófœru.^3    1mark FSk 8, mart A, vanter í E.   ²ok svá bitar up komnir Sk, ok runnir svá bitar upp 8, ok runnir bitar up E, ok svá bjart up komnir F, vantar A. – biti: augntönn. Merking orðtaksins er þannig: Við höfum tekið fullorðinstennurnar, erum eldri en tvævetrir.    ³en EFSk 8, er A.
Saga of King Sverri. 138.  170.  "We see no trace of ourselves, Sire, in this. We are so old – our eye-teeth are cut – that we can see before walking into a blind alley."

ÍF XXX.  138.  207.  "Kennum vér, herra, ekki várt mark á þessu.¹ Eru vér ok svá gamlir ok svá bitar upp komnir,² at fyrr kunnum vér við at sjá en vér komim í ófœru.^3    1mark FSk 8, mart A, vanter í E.   ²ok svá bitar up komnir Sk, ok runnir svá bitar upp 8, ok runnir bitar up E, ok svá bjart up komnir F, vantar A. – biti: augntönn. Merking orðtaksins er þannig: Við höfum tekið fullorðinstennurnar, erum eldri en tvævetrir.    ³en EFSk 8, er A.
Saga of King Sverri. 138.  170.  "We see no trace of ourselves, Sire, in this. We are so old – our eye-teeth are cut – that we can see before walking into a blind alley."

ÍF XXX. 151.
Saga of King Sverri.
TPMA 3. 308. FLIEHEN/fuir/to flee 4. Beurteilung von Flucht 4.2. Fliehen ist schlecht 4.2.3. Flucht führt zum Fall 4.2.3.2. Spez. Nord.  67 Í flótta er fall verst Am schlimmsten ist der Fall auf der Flucht SVERRIS SAGA 47 (→ FMS VIII, 117 [= GERING 37]).  68 Fá þeir menn aldri orðstír er í flótta falla diejenigen Männer, die auf der Flucht fallen, erlangen niemals Ruhm SVERRIS SAGA 151 (→ GERING 37).

ÍF XXX.  156.  237.  Skútur Bagla reru uppð í ána ok fyrir bœinn svá at þeir lögðu allt upp til Skellingarhellu. En þeir réðu eigi til landgöngu við Bröttueyri ok þótti þar óhreint fyrir er þeir kenndu at Sigrflugan var á lofti.^1    1óhreint fyrir AE, reimt fyrir Sk, troll fyrir dyrum F. – Sigrflugan: merki Sverris konungs.
Saga of King Sverri. 156.  195.  The Bagals rowed their cutters into the river in front of the town, and placed them all the way up to Skellingarhella; they decided not to make a landing on Brott-eyri, for they thought it like a house door beset with trolls when they recognised the Sigrfluga aloft there.
Ed. note.  See also 15. 26. and 175. 272.

ÍF XXX.  158.  241.  "Hér er mikill herr saman kominn, ok er þess ván, ef sva ferr sem vér væntum at fund várn Bagla bæri saman, at eigi munu þessir menn allir með lífi aftr koma. Ok er þat nú öllum jafnnær, ok vari hverr sjálfan sik."
Saga of King Sverri. 158.  198.  "A great force is here come together, and if we succeed in our purpose and a meeting with the Bagals takes place, we may not hope that all those here present will return alive. Death hangs over all alike; let each man take the warning to himself."

ÍF XXX.  158.  241.  "Hér er mikill herr saman kominn, ok er þess ván, ef sva ferr sem vér væntum at fund várn Bagla bæri saman, at eigi munu þessir menn allir með lífi aftr koma. Ok er þat nú öllum jafnnær, ok vari hverr sjálfan sik."
Saga of King Sverri. 158.  198.  "A great force is here come together, and if we succeed in our purpose and a meeting with the Bagals takes place, we may not hope that all those here present will return alive. Death hangs over all alike; let each man take the warning to himself."

ÍF XXX.  158.  242.  Nú spenntu þeir árarnar hvárirtveggju, fjórir á konungsskipinu hverja, ok flaug svá fram sem fugl. Ok hver ár var svá dregin sem menn ætluðu at halda mætti.
Saga of King Sverri. 158.  200.  And now both sides grasped their oars; four men to every oar on the King's ship, and it flew as it had been a bird, every oar being strained to the point of breaking.

ÍF XXX.  162.  251.  Þá spurði hann bœjarmenn hvárt þeir vildu honum nökkut lið veita eðr skyldu hvárir véla um sin kost, – "því at svá munum vér Birkibeinar mæla til yðvar sem fornt mál er, at í þörf skal vinar neyta."^6     6véla um sinn kost: bjarga sér sjálfir.
Saga of King Sverri. 162.
TPMA 4.  49-50.   4. Positive Bedeutung und Wirkung der Freundschaft 4.1. Freundschaft ist ein unentbehrliches, unersetzbares und schwer zu missendes Gut 4.1.4. Freunde sind in der Not unbedingt erforderlich  Nord. 838 'Skal þín, vinr', segir han, 'í þörf neyta' "Ich werde dich, mein Freund", sagt er, "mir in der Not zunutze machen" HEIÐARVÍGA SAGA 21 S. 273 (= JÓNSSON, ARKIV 458. JÓNSSON 181). 839 . . . sem forn orðtak er, at í þörf skal vinar neyta Wie ein altes Sprichwort sagt (wörtl.: ist): "In der Not soll man sich den Freund zunutze machen" SVERRIS SAGA 162 (→ FMS VIII, 399 [= GERING S. 13]). 840 Þvíat í þörf skal vinar neyta Denn in der Not werde ich mir den Freund zunutze machen ÍVENS SAGA 16, 6 (= JÓNSSON, ARKIV 458).

ÍF XXX.  163.  253.  Þá talar konungr enn: "Hafizk enn vel við, góðir drengir, þó at vér hafim fengit slag nökkut.²  Oft verðr slíkt á sæ kvað selr, var skotinn í auga. Fengit hafa bœndr sigr á oss, þann sem þeir munu."     ²slag: áfall, árás.
Saga of King Sverri. 163.  209.  Then the King said: "Bear up boldly, my gallant fellows, though we have suffered a slight defeat. 'Happens often so at sea,' as the seal said when he was shot in the eye. The yeomen have all the victory they will get."
TPMA 10.  355.  SEEHUND/phoque/seal Nord. 1 Opt verðr slíkt á sæ, kvað selr, var skotinn í auga "Dies geschieht häfig zur See", sagte der Seehund, als er ins Auge geschossen wurde SVERRIS SAGA 163 (→ FMS VIII, 402[= JÓNSSON, ARKIV 350. JÓNSSON 143]).

ÍF XXX.  163.  254.  Gerum harða árásina, ok hugða ek at búandinn skyldi bogna við. Hefir oss nú farit sem mælt er, at fall er farar heill."
Saga of King Sverri. 163.  209.  "Let us make a fierce attack, and I think the yeomen must give way. The proverb now applies to us, 'Fall bodes fortunate journey.'"
TPMA 3. 149.  FALL/chute/fall 8. Beurteilung des Fallens  8.1. Fallen (for der Reise) ist ein gutes Omen6   Mlat. 210 Ille sibi in lapsu faustum ominatus euentum Er sagte sich selbst im Fall ein glückliches Ereignis voraus SAXO GRAMM. 132, 14 (= Gering S. 7).  Nord. 211-214  Fall er farar heill Fall ist ein gutes Reiseomen SVERRIS SAGA 33 (→ FMS VIII, 85 [= GERING S. 7]). HARALDS SAGA HARÐRÁÐA 118 (→ FMS VI, 414). SNORRI, HEIMSKRINGLA 505, 32 (Haralds saga harðráða) (= JÓNSSON, ARKIV 98. JÓNSSON 38). MORKINSKINNA 116, 30.  215 Hefir oss nú farit, sem mælt er, at fall er fararheill Es is uns jetzt so ergangen, wie es im Sprichwort heisst, dass Fall ein gutes Reiseomen ist SVERRIS SAGA 163 (→ FMS VIII, 403 [= GERING S. 7]).

ÍF XXX.  164.  257.  "Þeim þótti ek eigi nýtr til at vera í orrostum þeim er þeir háðu. Kváðu þeir þó at váruð gengi til, en aðrir sögðu at mér gengi bleyði til. En þat er satt er mælt er at: 18. fár er hvatr/er hrørna tekr,/ef hann er <í> bernsku til blautr." 
Saga of King Sverri. 164.  212.  "I seemed to be of no use to them in the battles that they waged; but they said prudence was my motive, while others said cowardice was the cause. Yet true is the saying – 'If youth be coward, not with years/Does courage come.'"

ÍF XXX.  165.  259.  "En ef vér förum heim við svá búit ok ljáum Birkibeinum vald á oss þá strjúkum vér aldri síðan frjálst höfuð."
Saga of King Sverri. 165.

ÍF XXX.  165.  259.  Konungr stóð upp ok mælti: "Þat man hér sannask um þessa bœndr sem mælt er, at seint þrýtr þann er verr hefir."
Saga of King Sverri. 165.  214.  And the King stood up and said: "The proverb may be very truly applied to these yeomen, 'He that has the worse case is slow to withdraw.'"
TPMA 10.  173.  SCHLECHT/mauvais/bad  7. Verschiedenes Nord. 721 Þat man hér sannast um þessa bændr, sem mælt er, at seint þrýtr þann er verr hefir Das, was man sagt, sollte sich hier an diesen Bauern bewahrheiten, dass denhenigen die Kräfte spät verlassen, der schlect dran ist²³ SVERRIS SAGA 165 (→ FMS VIII, 412[=JÓNSSON, ARKIV 198]. 722 Þrýtra þann er verr hefr valt (lies mit Möbius u. Jónsson: ávalt) Je schlimmer es geht, um so weniger verlässt ihn die Kraft (Möbius)²⁴ MÁLSHÁTTAKVÆÐI 26, 1 (= JÓNSSON, ARKIV 198. JÓNSSON 86). 723 Eigi gengr ilt til allz Nicht für alles ist Schlechtes die Ursache BÓSA SAGA 25, 6 (= JÓNSSON, ARKIV 198. JÓNSSON 85).      ²³Anders CLEASBY 746 s.v. þrióta ("the man with a bad case has a hundred excuses") u. BAETKE 783 s.v. þrjóta ("wer eine schlechte Sache verficht, der gibt nicht so leicht auf").      ²⁴Wörtl. Den verlassen die Kräfte nicht, der immer schlecht dran ist.

ÍF XXX.  165.  
Saga of King Sverri. 165.  214.  "Make a last effort, throw the basket with the bread, and act as if you were fresh."
Ed. note. Where from?

ÍF XXX.  165.  260.  Ok er konungr heyrði þat lét hann blása herblástr ok reið fram djarfliga. Fundu þá bœndr at þeir mundu smæra steikt hafa, en haft konung á teini.^4     4en – teini: þannig EFSk 8, en þeir ætluðu A.
Saga of King Sverri. 165.  215.  When the King heard it, he ordered a war-blast to be blown, and rode forward boldly; and the yeomen discovered that they had a smaller steak on the spit than they imagined.

ÍF XXX.  165.  260.  Urðu þeir bœndr þá enn mjök tannsárir sem fyrr ok leiddisk þar at vera ok vildu heldr heim;⁵ runnu nú víðs vegar í brot.      ⁵tannsárir: grátt leiknir.
Saga of King Sverri. 165.  215.  The yeomen again became very toothsore as before, tired of the fight, and wished themselves at home. They ran away in all directions.

ÍF XXX. 175.  272.  "Ok þá mynda ek eigi vita nema Baglar gengi af berginu, ok mætti þeir koma milli húss ok búanda."
Saga of King Sverri. 175.  225.  "I expect the Bagals will then come down from the rock; so we shall place some of our troops in ambush close to it, and 'trolls will come between house and yeomen.'"
Ed. note. The Icelandic contains an allusion to the proverbial phrase, troll milli húss ok heimar which Sephton as translator has chosen to expand from reference to the full phrase itself.  See above, 15. 26. and 156. 237. for other instances.

ÍF XXX.  176.  273.  Gerðisk þá Birkibeinum verra um at sópask til vista,¹ en bœndr gerðusk þá ok harðari í horn at taka.      ¹sópask safna að sér.
Saga of King Sverri. 176.  226.  And now the winter came on with frost and sheets of ice, and the Birkibeins found it harder to rake together provisions, as the yeomen grew more difficult to take by the horns.

Return to
Concordance