Ljósvetninga saga

Proverbs and Proverbial Materials in Ljósvetninga saga.

Editions used.   Íslenzk fornrit X. Ljósvetninga saga með þáttum. Ljósvetninga saga. Reykdœla saga ok Víga-Skútu. Hreiðars þáttr.  Íslenzkar fornsögur I. Glúma og Ljósvetninga saga. Guðmundur Þorláksson gaf út. Kaupmannahöfn, 1880.   
Others.
Translations used. Ljósvetninga saga, in Law and Literature in Medieval Iceland, T. M. Andersson & W. I. Miller. Stanford, 1989.  [Designated here as A&M]  
Others.

Íslenzk fornrit mss information:
A-text: preserved on ten leaves of the fragmentary AM 561, 4to,  c. 1400. Shorter, treated by Björn Sigfússon as the more original, as his main text, the C-text: preserved on three leaves of mid-15th c AM 162, 4to. And numerous paper mss of 17th and 18th cs.  Includes the þættir (Chs 5-12) which were omitted in A, and which Björn S. prints after the saga.

Editorial comment.   The C-text contains around 27, 600 words.

ÍF X.   4. 12. Þá mælti Höskuldr: "Hér horfisk til málaferla, ok horfir mjök í móti með oss frændum. Er þér vandi á báðar hendr. Ok kalla þeir oss ómæta í kviðinum.¹ Nú höfu vér þriðjung goðorðs, en faðir várr annan. En þú ræðr, hvar þú snýr at, ok þeir hafa meira hlut, er þú vill fylgja."^{2     1}ómæta í kviðinum svo C-hdrr.; ómaga, er í kviðinum eru A. Hér mun átt við búakvið, sem bera þurfti kvið fyrir dómendum um víg Arnórs, og á þar Höskuldur á Vöglum setu sem aðrir búendur næstir vettvangi. Ómætir voru kviðmenn, sem voru aðilar eða venzlaðir aðilum.   ²Samkvæmt þessum orðum virðast goðorðseigendur mega fara hver með sinn goðorðshluta á vorþingum, þó að skylt væri að láta einn hafa forræði þess á alþingi og yfirleitt einnig á vorþingi og leið (Grág. I a 141, sbr. meðferð smádeildra goðorða, I a 38, 43, og leyfi til sérstakra þingskapa á vorþinginum, I a 98 –99). Málsmeðferðin hlýtur að hafa verið í þoku fyrir höf. En það, að Höskuld skipti mestu að hafa meira hlut goðorðs, kemur líklega af því m. a., að meiri hluti goða (hér: eigenda) réð, hvenær dómur skyldi út fara (I a 99), en Þorgeir vill hindra dóminn, sjá næstu bls.
A&M 4. Höskuldr to Arnsteinn, seeking help against Þorgeir:
131. "Everything is pointing toward litigation," Hoskuld said, "and we kinsmen are very much at odds. You are caught in the middle. They claim that we have not called the jury panel correctly. Now we have a third of the chieftaincy and our father has another third. And it's up to you to decide which way you incline; those you support will have the majority."

ÍF X.   4. 12. Arnsteinn mælti: “Þat er mér vandi mikill. Mér er vel við Þorgeir, ok þykki mér þat ráð, at þér leggið á hans vald.” Höskuldr mælti: “Ekki standa svá málaefni til.” Höskuldr stóð úti fyrir búðardurunum, en Tjörvi í búðinni, en Arnsteinn á milli þeira.
A&M 4. Höskuldr to Arnsteinn, who does not wish to help him against Þorgeir:
132. “I'm in a tight spot,” replied Arnstein. “I'm on good terms with Thorgeir, and it seems to me advisable that you leave the matter up to him.” “That's not the way the land lies,” Hoskuld said. He stood outside in front of the door, Tjorvi inside the door, with Arnstein between them.

ÍF X.   4. 12. Tjörvi mælti: "Með óhöppum hefir hafizk, ok svá mun slitna. Tak af inn vildra hlut, ok er svá þetta up hafit, at eigi mun niðr falla." Hann tekr þá þat til ráðs, sem þeir vildu, ok skilðusk at því.
A&M 4.
132. "It began badly and will end the same way," Tjorvi declared. "Make the best of it, for we intend to finish what we have started."

ÍF X.   3.(10.) 132. Vöðu-Brands þáttr. “Nú vilda ek þitt liðsinni til þiggja at sœkja til þings ok verja málit með kappi fyrir Guðmundi, ef hann skal þó eigi³ fébótum fyrir koma, ok reyna svá, hvárt ek sé eigi⁴ annarrar handar maðr hans, sem hann svaraði Bjarna Brodd-Helgasyni, frænda mínum, um sumarit á alþingi.”     ³ef – eigi: úr því að Brandur fær ekki heldur; svá at honum skal eigi L; farið eftir hinum.   ⁴eigi sl. hin, sbr. orð Bjarna á bls. 138. Þunginn í setningunni liggur á hans ?: Guðmundar, sem hugði sig ólíkt gildari mann en Bjarna.
A&M 10. Þorkell Geitisson to Þorsteinn Síðu-Hallsson, from whom he is asking support against Guðmundr:
153. Thorkel said, “This winter it so happened that Brand, a total good-for-nothing, wounded a farmer from the north, and he is now a member of my household. Gudmund the Powerful has prepared the case for the thing at Vodlar. It is possible that he has failed to consider that Brand no longer lives in that quarter, and that I have given him a contract for legal residence. It occurs to me that this will give us a cause of action. Now I would like to have your support in attending the thing and forcefully defending the case against Gudmund, in the event he won't accept compensation, and in testing whether I am to be disposed of with his left hand, as he remarked to my kinsman Bjarni Brodd-Helgason at the Allthing last summer.”

ÍF X.   5.(12.) 138. Vöðu-Brands þáttr. Þá mælti Bjarni: “Svá sýnisk mér, Guðmundr, sem þú hafir þurft báðar hendr við Þorkel frænda minn, ok hafi þó ekki af veitt um. Ok man ek enn þat, Guðmundr, er ek bað þik, at þú skyldir sætta okkr Þorkel, ok svaraði engi ódrengiligar en þú ok sagðir hann eigi vera mundu meira en annarrar handar mann gilds manns ok kvazt hann hafa hálfþynnu eina í hendi, en mik höggspjót gilt hávu skapti. En ek em nú minni höfðingi en þú, ok sýnisk mér sem hann muni eigi þar lengi gengit hafa skaptamuninn.”^3     3eigi – skaptamuninn”: ekki hafa verið lengi að ganga þeim mun nær andstæðingnum sem hálfþynna er skaftstyttri en hátt (?: langt) höggspjót. – Hálfþynna: öxi af lélegri gerð (almúgavopn). Höggspjót: kesja (sbr. Egils s., bls. 167 – 68). Mátti höggva með því, leggja og skjóta, en venjulega var skaftið haft stutt.
A&M12. Bjarni to Gudmundr, on Þorkel's triumph in marrying Guðmund's niece, Jörunn, and gaining thus Einar's suuport:
161. Bjarni said, “I seems to me, Gudmund, that you had to use both your right and left hands against my kinsman Thorkel, and you didn't manage even so. And I still remember, Gudmund, when I asked you to reconcile me with Thorkel, that nobody gave a meaner answer than you; you said that he was only half a real man and had only an ordinary ax in hand while I had a stout pike on a long shaft. I am a lesser chieftain than you, but it seems to me that it didn't take him long to make up the difference between ax and pike.”

ÍF X.   5.(13.) 19. C-text. En hann svarar: “Bið þú nú eigi framar en ek vil veita þér, því at mun eigi stoða.”
A&M 13. Guðmundr to his man, Þorsteinn, when he asks him not to leave the wedding feast:
167. But he replied, “Don't ask for more than I wish to give; it will be to no purpose.” Then they rode away.

ÍF X.   5.(13.) 19. C-text. Guðmundr mælti: “Nú þœtti mér ek betr hafa ráðit, at vit hefðim hvergi farit, ok væri þá óhættara við orðum manna. En af verðr at ráða nökkut hverju vandræði, ok heim munu vit fara.”
A&M 13. Guðmundr to Þorlaug, when she tells him of the insult which Geirlaug has reported to her:
167. “I think now it would have been better if I had prevailed and we hadn´t left,” he said. “That would have given less grounds for gossip. But every difficulty must be met somehow. As soon as we get home, the first thing for you to do is to stay in bed for a week and recuperate at leisure. I will talk to you as usual. I'm not at all sure this matter won't turn out well for us.”^{79     79}The meaning of this sentence is uncertain. Vigfússon and Powell (1905: 393) translate: "But I do not know, after all, whether this plan will be of any avail." The thrust seems more positive to us; Gudmund is quite confident that there is a solution.
FJ Proverb word 432. Page. 196. vandræði – af verðr að ráða nokkut ór hverju vandræði Ljósv. 160.   'Noget må der göres for at råde bod på hver vanskelighed'.
TPMA 9.   199. RAT/conseil/advice   7. Rat und Hilfe 7.1. Für alles gibt es Abhilfe   Nord. 309 Verðr at ráða nockot or hverjo vandræðe Für jede Schwierigkeit gibt es irgendeinen Rat LJÓSVETNINGA SAGA 5, 5 (13) S. 393 (= JÓNSSON, ARKIV 432. JÓNSSON 174). 310 Svâ er, sem mælt er, at úr hvörju vandræði verðr nokkut at ráða Es ist so, wie das Sprichwort sagt, dass es für jede Schwierigkeit irgendeinen Rat gibt HRÓLFS SAGA KRAKA 24 (→ FAS I, 48). → ALL 2. Vgl. ALL 3 – 4, ARZNEI 2.3., TROST 38

ÍF X.   5.(13.) 20 A-text. Guðmundr mælti: “Vitrliga sýnisk mér þetta ráðit.” Einarr segir: “Trú þú þér einum til at vita þessi ráð.”
A&M 5. A-text. 246. “I think this is a shrewd plan,” said Gudmund. Einar replied, “Don't trust anyone with this plan but yourself.”

ÍF X.   5.(13.) 20. C-text. Einarr mælti: “Illa er slíkt gört við göfga menn. En ek vil biðja þik, at þú hafir þrótt við. Ok verði því meiri hefndin sem lengr er.” Guðmundr svarar: “Eigi er þess at leita;⁴ hefna skal, hvárt sem þat verðr fyrr eða síðar.”     ⁴svo öll nema L: því at leyna, og 1629: þess at letja. Beiðni Einars, "at þú hafir þrótt við" ?: takir þessu með þreki og stillingu, skilst Guðmundi vera gerð til að fresta hefndum og síðan afstýra þeim. Enda er undirhyggja í tilsvörum rík í vitmönnum Ljósv. s.
A&M 13. Einarr Konalsson gives his friend Guðmundr advice on response to the insult:
168. “It's awful to treat distinguished men in such a way,” said Einar. “I urge you to bear up under this. The longer the vengeance is drawn out, the more satisfying it will be.” “No need to dwell on it," replied Gudmund. “Vengeance there will be, whether sooner or later.”

ÍF X.   5.(13.) 20. C-text. Einarr mælti: “Illa er slíkt gört við göfga menn. En ek vil biðja þik, at þú hafir þrótt við. Ok verði því meiri hefndin sem lengr er.” Guðmundr svarar: “Eigi er þess at leita;⁴ hefna skal, hvárt sem þat verðr fyrr eða síðar.”     ⁴svo öll nema L: því at leyna, og 1629: þess at letja. Beiðni Einars, "at þú hafir þrótt við" ?: takir þessu með þreki og stillingu, skilst Guðmundi vera gerð til að fresta hefndum og síðan afstýra þeim. Enda er undirhyggja í tilsvörum rík í vitmönnum Ljósv. s.
A&M 13. Einarr Konalsson gives his friend Guðmundr advice on response to the insult:
168. “It's awful to treat distinguished men in such a way,” said Einar. “I urge you to bear up under this. The longer the vengeance is drawn out, the more satisfying it will be.” “No need to dwell on it," replied Gudmund. "Vengeance there will be, whether sooner or later."

F X.   5.(13.) 20. C-text. Einarr mælti: “Illa er slíkt gört við göfga menn. En ek vil biðja þik, at þú hafir þrótt við. Ok verði því meiri hefndin sem lengr er.” Guðmundr svarar: “Eigi er þess at leita;⁴ hefna skal, hvárt sem þat verðr fyrr eða síðar."     ⁴svo öll nema L: því at leyna, og 1629: þess at letja. Beiðni Einars, “at þú hafir þrótt við” ?: takir þessu með þreki og stillingu, skilst Guðmundi vera gerð til að fresta hefndum og síðan afstýra þeim. Enda er undirhyggja í tilsvörum rík í vitmönnum Ljósv. s.
A&M 13. Einarr Konalsson gives his friend Guðmundr advice on response to the insult:
168. “It's awful to treat distinguished men in such a way,” said Einar. “I urge you to bear up under this. The longer the vengeance is drawn out, the more satisfying it will be.” “No need to dwell on it,” replied Gudmund. “Vengeance there will be, whether sooner or later.”

ÍF X.   6.(14.) 24. A-text. En Þorgils fór á fund Þóris ok sagði, at honum var stefnt, ok sagði, at honum þótti hann mjök láta hlut sinn fyrir Guðmundi. Þórir mælti: “Má mér þat, er yfir margan gengr.”³ Þorgils fór heim.     ³"Má--gengr”: mér er ekki vandara en mörgum, er þola hið sama. Þetta er málsháttur (Fóstbr. s., 13. kap., Hrafnkels s., 10. kap., Eyrb., 32. kap.).
A&M 6. Appendix to Ljósvetninga saga. A-text.
247. Thorgils went to see Thorir and told him that he had been summoned. He said that Thorir seemed to be losing a lot of ground to Gudmund. Thorir replied, "What happens to many others can happen to me too.” Thorgils returned home.
FJ Proverb word 139. Page 88. ganga (yfir) jfr lok og krjúpa – má (manni) þat er yfir margan gengr Eyrb 59, Ljósv 259, Fbr 45 (Hauksb 376), Hrk 16 (Austf. 116). ‘En kan finde sig i hvad der Eyrb. 32. kap.vederfares mange’. GJ: Má það yfir osv.
ÍM 104. GANGA Má það er yfir margan gengur.
TPMA 12.   256. VIEL/beaucoup/much 7. Viel als gegebene Menge 7.2. Viele als die breite Masse 7.2.7. Kaum einem ergeht es besser als den meisten  Nord. 205 Ok ma þer þat, er yfir margan gengr Und es kann dir geschehen, was über manchen kommt FÓSTBRŒÐRA SAGA 93, 3 (= JÓNSSON, ARKIV 139). 206 Er þat ok satt at segja, at má yðr, þat er yfir margan gengr Und das ist ein wahres Wort, dass euch geschehen kann, was über manchen kommt EYRBYGGJA SAGA 32, 17 (= JÓNSSON, ARKIV 139. JÓNSSON 53).
Ed. note. See also Hrafnkels saga, 4. 114.
Ed. note.   In Grettla, the Hafliði episode, a possible proverbial reference?

ÍF X.   6.(14.) 27. A-text. Guðmundr mælti: “Illa þykki mér þat, er með okkr er svá fátt. Ok em ek nú til þess kominn, at ek vilda, at betr væri í okkarri frændsemi heðan frá en hér til hefir verit. Ok þætti mér okkr þat betr sama, frændi, at vit værim hafnan báðir at einu máli.” Einarr mælti: “Víst væri þessa vel leitat, ef þat væri ráðit, at hugr fylgði máli.”
A&M 6. Appendix to Ljósvetninga saga. A-text.
247. “I am not pleased that we are on such poor terms,” said Gudmund. “I have come now because I would like our relations to be better from now on than they have been. It would seem more appropriate for us to be always of one mind, kinsman.” “This would certainly be a good proposal,” said Einar, “if I could count on your having your heart in your words.”

ÍF X.   6.(14.) 32. C-text. Einarr mælti: “Þá mun enn velta til vanans, at þú munt engan meta nema þik einan í þessu máli, ok kann vera, at skammt taki frá borði.”^{6      6}at– borði”, talsháttur í óvissri merkingu, líkl.: að vopn þín nái stutt út frá borðstokki þínum, að þú verðir ekki (svo) sigursæll í deilunni (sem þú hyggur).
A&M 14.
174. "It's the same old story," Einar responded. "You value no one's opinion but your own in this case, but it may be that your success will fall short of your ambition."^{94     94}"Your success will fall short of your ambition" translates the idiom ok kann vera, at skammt taki frá borði ("and it may be that the morsel won't get far from the table" [?]). Björn Sigfússon notes (1940: 32 n. 6) that the meaning is uncertain. Guðbrandur Vigfússon (1905: 400) translates: "but maybe it will be but a short triumph." See Halldór Halldórsson 1982: I, 79.

ÍF X.   6.(14.) 35. C-text. Guðmundr kvað þetta upphafit mega heita. “Ok er seint mann at reyna. Ek hugða, at þú myndir hlutvandr maðr vera.”
A&M 14. Guðmundr remarks upon Þorir Helgason´s protestations when he summons him over the marked goats:
178. Gudmund said that this was only the beginning – “It takes time to know people. I thought you were an upright man.”
FJ Proverb word 333. Page 180. reyna (jfr vita) – . . . lengi skal manninn reyna Grett 48 (Boer 81). ‘Længe (det tager lang tid at . .) skal man prøve et menneske’ (pludselig kan en vise en ny side af sin karakter, man ikke för har kendt). = GJ (med var.: marka).
TPMA 9.   162. PRÜFEN/metre à l'épreuve/to test 1. Prüfen (Versuchen) als positive Handlung 1.1 Prüfen (Versuchen) ist gut und weise 1.1.2. Spez. 1.1.2.2. Man prüfe die Menschen  Nord. 16 Satt er þat, er mælt er: lengi skal manninn reynaWahr ist, was gesagt wird: "Lange soll man den Menschen auf die Probe stellen" GRETTIS SAGA 29, 6 (= JÓNSSON, ARKIV 333. JÓNSSON 137). 17 Ýmist verðr at freista Man muss sich gegenseitig prüfen ÄLTERE FRIÐÞJÓFS SAGA 3 (→ FAS II, 493). → FREUND 546 – 554.
Ed. note.  For proverbial allusion, see TPMA 8.   193.

ÍF X.   6.(15.) 35. C-text. Guðmundr var nú heima á Möðruvöllum. Ok er þetta spyrr Einarr Eyjólfsson, þá mælti hann: “Svá mæli ek um, at troll hafi þá skikkju. En komit hfir Guðmundr á vitsmuni við mik, ok hefir slíkt eigi fyrr orðit.”
A&M 15. Einar Eyjólfsson when he learns of Guðmund's aggressive pursuit of the case:
178. Gudmund was now in residence at Modruvellir. When Einar Eyjolfsson learned the news, he said, “The trolls take that cloak! Gudmund outwitted me this time and that's never happened before.”

ÍF X.   7.(17.) 42. C-text. Þá laut Vigfúss at Guðmundi ok mælti: “Nú hefir þú eigi gætt at bera af þér feginleikinn, ok hefir Einarr fundit af spekð sinni gleði þína. En þó er nú einsætt at þiggja þenna kost, er svá er vel boðit.”
A&M 17. Vigfúss, persuading Guðmundr to accept the Einar Eyjólfsson's offer from Þorir Helgason of self-judgment in this case:
185. “You have not been careful to disguise your satisfaction, and Einar has used his wits to uncover your high spirits. Anyway, there is no choice but to accept an offer that is made so handsomely.”
Ed. note. Used in a negative statement ironically in Grettla by Þuríðr--and in Fóstbræðra?

ÍF X.   7.(18.) 44-5. C-text. “Vel veit ek nú,” kvað hann, “Ek heyri sagt, at flestir farsælisk af þér.² En fátt hefi ek til kaupa; ek em félítill.” Guðmundr mælti: “Mér kemr fleira en fé. Mátt þú koma norðr í sumar ok leita þér þar margra vista, en ráð þik hvergi, fyrr en þú finnr mik.”     ²farsælisk af þér svo 1629 (tilg. M. Ein. á Tjörn); fráfælisk af þér 485, 554, 1714, 621; fráfælisk þik hin, nema 514: fráfælisk þik eigi.
A&M 18. When Guðmundr is hiring Þorbjörn Rindill, that latter remarks:
188. “Now I have it,” he said. “I hear that you bring most people good luck, but I haven't much to trade. I´m a poor man.” “There´s more than money,” said Gudmund.
Grettla merchants.

ÍF X.   8.(18.) 49. Þorkell svarar: "Ek á sel skammt heðan, ok vertu þar í nótt." Hann segir: “Eigi geng ek feti framar.” Skalf hann þá mjök.
A&M 18. Þorbjörn, when attempting to get taken into the house of Þorkell Hake, so as to help Guðmundr with the assassination:
190. “I have a summer shed nearby and you can stay there tonight,” said Thorkel. “I'm not going to take another step,” he said.
Ed. note. See Gísla. Also, Nibelungenlied.

ÍF X.   9.(19.) 52. Þá mælti Guðmundr: “Þat er nú ráð, Þorkell, at sýna sik Guðmundi ok skríða eigi í hreysi.”
A&M 19. Guðmundr, as they attack Þorkell Hake´s house:
192. Then Gudmund said, “Now you have the chance to face Gudmund, Thorkel, and not hide in a cave.”
Ed. note. Fox in hole, lair.

ÍF X.   10.(20.) 56. C-text. Hlenni svaraði enn:¹ “Verit myndi þat hafa fyrr meir, en fjölrœtt myndi í heraðinu, ef þú gerðir mér óvirðing. En þann veg er mér um gefit, at betra þykki mér, at þeir sé eigi fyrir augum mér drepnir nú. Ok vil ek senda þá í Eyrarskóg.”     ¹Orðaröð lagfærð; s. Hlenni enn A. En C-hdrr. hafa: Hlenni svaraði: “Vera má þat, at nú megir þú gera slíkt sem þú vill. En – ”
A&M 20. Hlenni to Guðmundr, who has demanded the killers of Þorbjörn Rindill:
196. “It may be that you can now do exactly as you please,” said Hlenni, “but there was a time when your dishonoring me would have caused a lot of talk in the district.”

ÍF X.   10.(20.) 56. Ok er hann kom yfir á³ ok í skóginn, þá drifu þeir guðmundr í móti þeim. Þá mælti Guðmundr: “Hví eru þeir Eilífr svá seinir?” Hann svarar: “Ek ætla, at þeim þykki eigi til öls boðit. En þó váru þeir búnir, er ek fór.”     ³Og er húskarlinn kom yfir Eyjafjarðará.
A&M 20.
196-7. And when the farmhand got over the river and into the woods, Gudmund and his men came toward them. "Why are Eilif and his companion so slow?" said Gudmund. "I suppose they don't feel they've been invited to a party, "said the servant. "But they were ready to set out when I left."
TPMA 1. 479. BIER/bière/beer   13. Verschiedenes Nord. 24 Mungátin eru misjafnt vinsæl Die Biere sind ungleich beliebt ÖLKOFRA ÞÁTTR 64, 8 (= JÓNSSON, ARKIV 286. JÓNSSON 120). 25 Ölit skulum vér drekka, en þeir munu ráða kosti konunnar Wir wollen das Bier trinken, und sie werden über die Heiratsbedingungen der Frau entscheiden VÍGA-GLÚMS SAGA 19, 33. 26 Þycke eigi til aols bóðet Es scheint nicht so, als wäre man zu einem Biergelage engeladen LJÓSVETNINGA SAGA 6, 7 (20) S. 422 (= JÓNSSON, ARKIV 491. JÓNSSON 194). 27 Bacus quam ciatus siccus prestat tenuatus. – Bædre ær tynt øøl en tomt kar Verdünnter Wein ist besser als ein trockener Becher. – Besser ist verdünntes Bier als ein leeres Gefäss LÅLE 92. 28 Fex remanens detur ceruisea cum minuetur. – Drick saa black som brwn saa barme som klart øøl Da sich das Bier an Quantität vermindert, werde die übrigbleibende Hefe vorgesetzt. – Trink so das helle wie das braune (Bier), so die Hefe wie das helle Bier! EBD. 374.
TPMA 2.   436. EINLADEN/inviter/to invite   4. Verschiedenes  Nord. 15 Ok munu menn mæla, at sá laði hann, sem ráðin á Und die Männer werden sagen, dass derjenige ihn einladen solle, der zu gebieten (wörtl.: die Herrschaft) habe BJARNAR SAGA 27 S. 184 (vgl. GAST 5.3.). 16 Þycke eigi til aols bóðet Es scheint nicht so, als wäre man zu einem Biergelage eingeladen LJÓSVETNINGA SAGA 6, 7 (29) S. 422 (= JÓNSSON, ARKIV 491. JÓNSSON 195). 17 Vesca coquit plura cui pluribus est dare cura. – Han scal møghet sywdhe ther manghe wil bywdhe Wem es obliegt, für mehrere Speisen zu besorgen, der kocht mehrere. – Der muss viel kochen, welcher viele einladen wil LÅLE 1121.

ÍF X.   13.(23.) 72. Höskuldr stóð úti í durum ok mælti: “Snimma ertu á fótum, félagi,”⁵ – ok brá honum til glímu ok kvað hann hafa “vanða til at glepja konur várar”.     ⁵"Snimma– félagi;” sagt í gamni. Þetta gerist síðla kvölds, eftir háttatíma.
A&M 23. Höskuld to the farmhand who approaches them at Veisa:
212. Hoskuld was standing out by the door and said, “You're quite an early bird, my friend–and he took him in a wrestling hold and said he was “in the habit of seducing our womenfolk.”

ÍF X.   13.(23.) 73. Þat var síðan vanr at mæla Þorvarðr Þorgeirsson, þá er hark var haft: “Höfum nú Veisubragð.”
A&M 23. After Atli’s farmhand is roughed up by Höskuldr and Brandr at Veisa, when sent to reconnoiter at Eyjólf's behest:
213. (Thorvard Thorgeirsson was subsequently in the habit of saying, whenever there was a ruckus, “Let's try the Veisa grip.”)

ÍF X.   14.(24.) 76. Höskuldr mælti: “Eigi skal lengi lítils biðja þik, ok muntu lítit veita ok óhallkvæmt. En aldri skal ek við þá skiljask.”
A&M
216. “I won't spend a lot of time asking you for little things,”said Hoskuld . . .
TPMA 2.   13.  BITTEN/prier/to request   5. Worum man bitten sol  5.3. Man soll nicht lange um wening bitten  Nord. 148. 149. Eigi skal lengi lítils biðja Man soll nicht lange um wenig bitten LJÓSVETNINGA SAGA 24 S. 215 (= JÓNSSON, ARKIV 38. JÓNSSON 15). MÁGUS SAGA (AUSFÜHRLICHERE) 31 (E. 14. Jh. [→JÓNSSON, ARKIV 38]). 150 Engr skal lítils lengi Líðs raðandi biðja Keiner, der über Gefolgschaft gebitet, soll lange um wening bitten NJÁLS SAGA 24 (→SKJALDEDIGTNING B II, 217 [unecht]).
Ed. note. See Gunnar to Hallgerd, in Njála.

In the conversation between Höskuldr and Þorvarðr at Fornastaðir prior to the battle at Kakalahóll, the intensity of the exchanges may yield several proverbial phrases:
ÍF X.   14.(24.) 76. Þá tók kona Þorvarðs til orða: “Hitt er á at líta, at til þín mun koma þykkja, ef Höskuldr er drepinn; ok er þá eigi betra eptir at mæla.” Þorvarðr svarar: “Veit ek ákafa kvenna, en gott mun at hepta vandræði þetta.” Hon svarar: “Þú munt illa mæla eptir hann dauðan, er þú veitir honum eigi lifanda. En eigi skal ek þá annan ala son, ef þú selr þenna undir vápn.” Þorvarðr svarar: “Er eigi þat ólíkligt, at opt standisk ráð yður kvenna,² ok látið búinn náttverð nökkurum mnnum í kveld,”– ok spratt upp. Hon svarar: “Ek skal þat annask.”     ²að þið konur ráðið, eins og vant er. Sbr. einþykkni Friðgerðar, bls. 64, og orð Guðmundar, bls. 19: “Nú þœtti mér ek betr hafa ráðit.”
A&M 24.
216. Then Thorvard's wife spoke up: “You should consider that you´ll be involved anyway if Hoskuld is killed. It's no easier to prosecute on behalf of a dead man.”
“I know how vehement women are,” Thorvard replied, “but it will be a good idea to put a limit to this trouble.”
“You won't be much good at prosecuting for his death if you won't help him when he's alive,” she said. “I won't bear and raise another son if you give this one up to the sword.”
“You women are likely to prevail as usual,” said Thorvard. “Have supper ready for some extra men tonight”--and he jumped to his feet. “I will see to it,” she said.

ÍF X.   14.(24.) 79. Síðan hljóp Oddi at Starra ok gaf honum øxarhamarshögg, svá at fœtrnir horfðu upp. Þorvarði hrumði sárit,⁵ ok vildi snara af sér fingrinn. Þá mælti Oddi: “Lát lafa, muna þeir mein, er þiggja, er þú kemr heim jafnan.”^{6       5}hrumði sárit: sárið hamlaði, gerði örðugt.    ⁶muna – jafnan” svo 485, 1704; því at hafa munu þeir mein, er þiggja L (sl. ein orðunum: er – jafnan). muna – þiggja virðist vera málsháttur, sem málsgreinin er fleyguð með á sjaldgæfan hátt. Setn. þýða: lafa jafnan, er þú ert heim kominn, svo að (visinn) köggullinn minni þig á örkuml þín (til hefnda).
A&M 24.
218-9. Oddi rushed at Starri and delivered a blow with the hammer of his ax so that Starri fell head over heels. Thorvard was hampered by his wound and he wanted to twist off his thumb. "Let it dangle as it is," said Oddi, "it will always be a reminder of your injury when you go home." He did this.
TPMA 3.   18. ERINNERN/se souvenir/to remember 1. Woran man sich erinnert (erinnere) 1.2. Mann erinnert sich an Unangenehmes und Schlechtes, Übel und Schaden   Nord. 5 Muna þeir er mein þiggja Diejenigen erinnern sich, die Schaden erleiden LJÓSVETNINGA SAGA 24 S. 219 (= JÓNSSON, ARKIV 284. JÓNSSON 120).

ÍF X.   14.(24.) 80. Þá mælti Gunnsteinn: “Fremstr vill Höskuldr frændi várr vera, ok er því ráð at fylgja honum vel, er þó margr um einn.”
A&M 24. Gunnsteinn, when Höskuldr and Oddi from Höfði are fighting:
219. “Our kinsman Hoskuld wants to be in the front rank,” said Gunnstein, “and we should rally to his support because there are many against one.”

ÍF X.   14.(24.) 82. Ok er Þorvarðr spyrr þetta, mælti hann: “Heyr á endemi, at ljúga til sára manna! Verði fundr sjá sem auðnar. Eru vér jafnan seinir til óhœfu, en skiljum eigi nú fyrr en öðrum þykkir mál.”
A&M 24. Þorvarðr when learning that Koðran and others lied about the extent of their wounds at Kakalahill:
221. When Thorvard learned of this, he said, “What a disgrace to lie about men's wounds! Let this battle go as fate wills. We are always slow to evil deeds, but let's not back off now until the others think they have had enough.”

ÍF X.   14.(24.) 82. Ok er Þorvarðr spyrr þetta, mælti hann: “Heyr á endemi, at ljúga til sára manna! Verði fundr sjá sem auðnar. Eru vér jafnan seinir til óhœfu, en skiljum eigi nú fyrr en öðrum þykkir mál.”
A&M 24. Þorvarðr when learning that Koðran and others lied about the extent of their wounds at Kakalahill:
221. When Thorvard learned of this, he said, “What a disgrace to lie about men's wounds! Let this battle go as fate wills. We are always slow to evil deeds, but let's not back off now until the others think they have had enough.”

The fragmentary Þórarins þáttr occurs in the C-text manuscripts, although it may not belong directly to Ljósvetninga saga. Guðmundur Þorláksson has included it at the end of his edition as Chapter 32, pp. 250-255.
ÍF X.   145. Þórarins þáttr. Þá mælti Eyjólfr Guðmundarson: “Þat ætla ek, at Þorgeirr mun mjök harmdauði vera, ef ek sésk vel um í alla staði, því at vér vitum, at Óláfr konungr var vel til hans, ok hirðmaðr hans var Þorgeirr Hávarsson. En þú ferr at þessu, Þórarinn, með miklu ofrkappi. En mikil er alvalds raun ok mörg konungs ráð.”^{1     1}mikil – ráð,” þekktir málshættir.
TPMA 7. 139. KÖNIG/roi/king   11. Verschiedenes  Nord. 242 Langr 's . . . konungs morgin Lang ist des Königs Morgen SIGHVATR 13, 14 (= JÓNSSON, ARKIV 218. JÓNSSON 96). 243 Spyrr ætt at jöfrum Man fragt nach den Königen SNORRI, HÁTTATAL 26, 4 (= JÓNSSON, ARKIV 218. JÓNSSON 95). 244 Konungs morginn er langr á valt Des Königs Morgen ist immer lang MÁLSHÁTTAKVÆÐI 13, 8 (= JÓNSSON, ARKIV 218. JÓNSSON 96). 245 Mikil er avalds raun, ok mörg konungs ráð Gross ist des Mächtigen Erfahrung, und zahlreich (sind) die Ratschläge des Königs LJÓSVETNINGA SAGA 32 S. 253 (Þórarins þáttr ofsa) (= JÓNSSON, ARKIV 218. JÓNSSON 95).

ÍF X.   145. Þórarins þáttr. Þá mælti Eyjólfr Guðmundarson: “Þat ætla ek, at Þorgeirr mun mjök harmdauði vera, ef ek sésk vel um í alla staði, því at vér vitum, at Óláfr konungr var vel til hans, ok hirðmaðr hans var Þorgeirr Hávarsson. En þú ferr at þessu, Þórarinn, með miklu ofrkappi. En mikil er alvalds raun ok mörg konungs ráð.”^{1     1}mikil – ráð,” þekktir málshættir.
TPMA 7. 139. KÖNIG/roi/king   11. Verschiedenes  Nord. 242 Langr 's . . . konungs morgin Lang ist des Königs Morgen SIGHVATR 13, 14 (= JÓNSSON, ARKIV 218. JÓNSSON 96). 243 Spyrr ætt at jöfrum Man fragt nach den Königen SNORRI, HÁTTATAL 26, 4 (= JÓNSSON, ARKIV 218. JÓNSSON 95). 244 Konungs morginn er langr á valt Des Königs Morgen ist immer lang MÁLSHÁTTAKVÆÐI 13, 8 (= JÓNSSON, ARKIV 218. JÓNSSON 96). 245 Mikil er avalds raun, ok mörg konungs ráð Gross ist des Mächtigen Erfahrung, und zahlreich (sind) die Ratschläge des Königs LJÓSVETNINGA SAGA 32 S. 253 (Þórarins þáttr ofsa) (= JÓNSSON, ARKIV 218. JÓNSSON 95).

Return to
Concordance