Proverbs and proverbial materials in Vápnfirðinga saga.

Editions used. Austfirðinga sögur. Þorsteins saga hvíta. Vápnfirðinga saga. Þorsteins þáttr stangarhöggs. Ölkofra þáttr. Hrafnkels saga Freysgoða. Droplaugarsona saga. Brandkrossa þáttr. Gunnars þáttr Þiðrandabana. Fljótsdœla saga. Þorsteins saga Síðu-Hallssonar. Draumr Þorsteins Síðu-Hallssonar. Þorsteins þáttr Austfirðings. Þorsteins þáttr sögufróða. Gull-Ásu-Þórðar þáttr. Ed. Jón Jóhannesson. Íslenzk fornrit XI. Reykjavík, 1950.
Others.
Translations used.
Others.

Editorial comment.   Text contains about 9600 words. Notice that the true proverbs occur on 4 adjacent pages out of 42.

ÍF XI. 7. 40. En svá er satt, sem mælt er: “Ferr orð, er munn líðr,”4 – ok kemr þetta til Helga, ok ferr hann eigi, sem ætlat var.     4?: orð berst áfram, er munninum sleppir (er það hefir verið mælt af munni fram). Hér er farið eftir B1, með því að orðskviðurinn mun svo upprunalegastur, smbr. Málsháttakvæði: Orðin fara, þegar munninn liðr. En ritarar hinna pappírshandritanna hafa eigi skilið þann texta og breytt á ýmsa vegu (er munn: ef um A1-2, ef um munn C1,– og enn finnast fleiri afbrigði.”
CSI IV. 7.  Narrative commentary reporting that Brodd-Helgi had heard Thormod was mounting forces against him:
321.  But as the saying has it, word travels once it leaves the mouth, and it reached Helgi, so he did not depart as had been planned.
FJ Proverb word 314. Page 177. orð (jfr dróttinn) – . . . (þegar) ferr orð af (er) um munn líðr Vápnf 15 (Austf. 43), Dropl * 38, Fms IV 279, ÞSíð 1 (Austf. 215), Sturl3 I 249, eller i poetisk form: orðin fara þegar munninn líðr Mhk 16. ‘Ordet (ordene) farer afsted (bliver bekendte) så snart de har forladt munden’. = GJ.
TPMA 13.   241. WORT/parole/word 9. Vergänglichkeit und Unwiderruflichkeit der Worte   Vgl. unten 612, 22.13.   9.3. Worte fliegen (fahren) davon (wie der Wind)   Nord. 168 En þat var, sem mælt er, at ferr orð er mun líðr Und es war, wie das Sprichwort sagt, dass das Wort (davon) fährt, wenn es den Mund verlässt SNORRI, ÓLÁFS SAGA HELGA 120 (→FMS IV, 279 [= JÓNSSON, ARKIV 314]). 169 En svá er satt, sem mælt er: "Ferr orð, er munn líðr" Und so ist es wahr, wie das Sprichwort sagt: "Das Wort fährt (davon), wenn es den Mund verlässt" VÁPNFIRÐINGA SAGA 7 S. 40 (= JÓNSSON, ARKIV 314. JÓNSSON 128). 170 Orðin fara þegar munninn líðr Die Worte fahren (davon), sobald eines den Mund verlässt MÁLSHÁTTAKVÆÐI 16, 10 (= JÓNSSON, ARKIV 314. JÓNSSON 128). 171 Svá er, sem mælt er, at ferr orð, er um munn líðr So ist es, wie das Sprichwort sagt, dass das Wort (davon) fährt, wenn es aus dem Munde geht ÞORSTEINS SAGA SÍÐU-HALLSSONAR 1 S. 299 (= JÓNSSON, ARKIV 314). 172 Þviat brat ferr orð, er um mvnn líðr Denn schnell fährt das Wort (davon), wenn es aus dem Munde geht STURLUNGA SAGA I, 249, 10 (= JÓNSSON, ARKIV 314). 173 Og kemur [off]t ad þui, sem mællt er, ad fer orð, er umm munn lijdur Und es kommt oft dazu, wie das Sprichwort sagt, dass das Wort (davon) fährt, wenn es aus dem Munde geht FLJÓTSDŒLA SAGA 38, 12.

ÍF XI. 7. 41. “Þat er mælt, at liðar verðr sá at leita, er lítit sax hefir,2 ok mun svá oss verða við Brodd-Helga.”      2liðar er leiðrétting Finns Jónssonar, síðan A1, síðar hin; liðr: liðamót.--Orðskviðurinn mun eigi koma annars staðar fyrir. Hann er til orðinn við sundurlimun kjötskrokka.
CSI IV.  7.  
322. He answered by telling them to wait: "They say the shorter the sword the greater the need to find a vital joint, and that's how it must be in our struggle against Brodd-Helgi."
FJ Proverb word 248. Page 108. liðr (jfr leiðr) – liðar verðr sá at leita, er lítit sax hefr Vápn 15 (Austf. 44). ´Ledsammenföjningen må den søge som har liden kniv´ (ti kun så kan han partere).
Ed. note. Closes an apophthegmatic scene, end of Chapter 7.

ÍF XI. 8. 43. “Hví lætr þú þannig?” kvað Helgi. “Þat er enn líkligra, at inn lægri verði at lúta.”
CSI IV. 8. Brodd-Helgi to Geitir, when the latter’s forces are retrieving by stealth the bodies of dead kinsmen:
323. "Why are you going on about it?" said Helgi. "It is always more likely that the lesser man must yield."
FJ Proverb word 231. Page 105. lágr – hinn lægri verðr at lúta Grett 204 (Boer 309), Vápnf. 16 (Austf. 46). ‘Det ringere må böje sig’. = GJ.
Ed. note. See Grettis saga. ÍF 59. 191: “ek lýt opt at litla”

ÍF XI. 8. 43. Þá tók Helgi til orða: “Eptir koma ósvinnum ráð í hug,”2 segir hann.     2Alkunnur orðskviður; ósvinnr: óvitur.”
CSI IV.  8. Brodd-Helgi, realizing Geitir’s best forces have retrieved the bodies:
323. Then Helgi began to speak: "Wisdom comes to a fool in hindsight," he said.
FJ Proverb word 403. Page 191. svinnr – . . . eptir koma ósvinnum manni ráð í hug Vápnf. 17 (Austf. 47). ´Bagefter hitter den ukloge på råd´. GJ: Eptirá (seint) osv. (udelader manni).

ÍF XI. 12. 47. Geitir svarar: “Þat er helzt á mér orðit um ójafnaðinn Helga, at hann unni mér eigi at hafa himininn jafnan yfir höfði mér sem hann hefir sjálfr.”3      3unni er nútíð viðtengingarháttar.     
CSI IV. 12. Geitir to Olvir, on Brodd-Helgi’s treatment of them:
325. “  Geitir answered, "The injustice of Helgi has fallen mostly upon me, to the extent that he begrudges me the same sky over my head as he has over his own."

ÍF XI.   17. 57-8. Helgi vaknar þegar í elding ok klæðisk ok gengr til lokrekkju Þorkels ok mælti: "Mál er upp at standa, ef nú er slíktí hug sem í gær, fyrir því at sjaldan vegr sofandi maðr sigr."1     1Smbr. Hávamál: Sjaldan liggjandi ulfr/lær um getrat/né sofandi maðr sigr. – vega sigr: vinnar sigur með vopnum.
CSI IV. 17.
331.  Helgi awoke just at dawn, got dressed and went to Thorkel's bed closet and said, "The time has now come to get up, if you are of the same mind as yesterday, for the sleeping man seldom gains victory."
FJ Proverb word 377. Page 187. sofa – sjaldan vegr (hlýtr) sofandi maðr sigr (né húkandi happ) Vápnf. 25 (Austf. 63), Háv 58, Flóv 180, K (her tillægget) el. eigi verðr sofandi manni sigr né til kauða kapp Gibbonss. ´Sjælden vinder den sovende sejr (eller den der sidder på huk en fordel)´. GJ har: Sjaldan hlýtr húkandi happ og Sjaldan gefst sofandi manni sigr. Aasen: “Sovande mann vinn ingen seger”; Saxo (V bog, s. 232): “nemo stertendo victoriam cepit”. né til kauða kapp er uforståligt og vist beroende på fejllæsning af né húkandi happ.
K 169. sofa. 168. sialldan hlytur sofande madur sigur . ne hukande happ (C, 113). Sjældan får sovende mand sejr eller hvilende (egl.: på hug siddende) vinding (fordel). Fra et par sagaer (Hávarðar s. Ísf. og Vápnf. s.) kendes forste del af udsagnet som et særligt ordsprog – henholdsvis med getr og vegr som verbum. G. Jónsson har sætningen: Sjaldan hlýtr húkandi happ som et ordsprog for sig.

Return to
Concordance