Víga-Glúms saga - Icelanders - Department of English

Proverbs and proverbial materials in Víga-Glúms saga.

Edition used.   Eyfirðinga sögur. Víga-Glúms saga. Ögmundar þáttr dýtts. Þorvalds þáttr tasalda. Svarfdœla saga. Þorleifs þáttr jarlsskálds. Valla-Ljóts saga. Sneglu-Halla þáttr. Þorgríms þáttr Hallasonar, ed. Jónas Kristjánsson. Íslenzk fornrit. IX. 1956.
Others.   Víga-Glúms saga, ed. E.O.G. Turville-Petre. Oxford, 1940, used by TPMA.
Translations used.   CSI II. 266-314.   The Schemers & Víga-Glúm, tr. George Johnston. Erin, Ontario, 1999.
Others.   Viga Glum's saga. The Story of Viga-Glum. tr. Sir Edmund Head. London, 1866.

Íslenzk fornrit mss details.
M: Möðruvallabók, AM 132, fol.
V: Vatnshyrna, ÁM 564a, 4to (skinnbókarbrot).
445c: ÁM 445c, 4to (skinnbókarbrot).

Editorial comment. The text contains about 23, 000 words.

ÍF IX.   3. 10. Þá mælti Ívarr: “Þat uggi ek, at þú sér sárr.” “Ver kátr fyrir þat, ekki sakar mik.” Þá mælti Ívarr: “Óvitrligt bragð at spotta ókunna menn; hann hefir sýnt vaskleik í þessum hlut, þar er ek veit eigi, hvárt nökkurr várr myndi til verða.”
CSI II.   3.
271. Then Ivar said, “I'm afraid you're wounded.” “Don't worry about that, there's nothing wrong with me.” Then Ivar observed, “It's foolish practice to insult people one doesn't know; he has shown courage in this business which I don't know whether any of us would have equalled.”
TPMA 11.   82. SPOTT/raillerie/mockery 3. Unangebrachtheit und Nichtswürdigkeit von Spott 3.2. Spez. 3.2.1. Mann spotte nicht über Fremde und Reisende Nord. 91 At hádi né hlátri hafðu aldregi Gest né ganganda Du sollst keinen Fremden noch Reisenden verhöhnen und verlachen HÁVAMÁL 132, 5. 92 Óvitrligt bragð at spotta ókunna menn Es ist eine unkluge Handlungsweise, unbekannte Leute zu verspotten VÍGA-GLÚMS SAGA 5, 27. 93 Ókunna menn Né ólmusur Skalt at hlátri hafa Unbekannte Leute und Bettler sollst du nicht auslachen HUGSVINNSMÁL 14, 1.

ÍF IX. 4. 12. Eyjólfr svarar: “Vel er þat boðit, en mér mun mest um hugat, ok er satt it fornkveðna, at sjálfs hönd er hollust,” – gengr á hólm síðan.
CSI II.   4.
273. Eyjolf replied, “That's well offered, but I shall be the person most concerned about it, and it's quite true, the old proverb that 'self's hand is surest'.” Then they went to the duelling place.
GJtr. 90. Eyjolf answers: – That is well offered, but this most concerns me, and the old saying holds, that Self's hand is surest.
TPMA 5.   376. HAND/main/hand 8. Eigene und fremde Hand 8.1. Die eigene Hand ist am treusten Nord. 80 Þá er hverjum sjálfs hönd hollust Da ist jedem die eigene Hand am treusten SNORRI, ÓLÁFS SAGA HELGA 139 (→ FMS IV, 346). 81 Þá er þó sjálf hönd hollust Da ist doch die eigene Hand am treusten SNORRI, HEIMSKRINGLA 337, 8 (Óláfs saga helga 143). 82 Ok er satt it fornkveðna, at sjálfs hönd er hollust Das alte Sprichwort hat recht, dass die eigene Hand am treusten ist VÍGA-GLÚMS SAGA 7, 9 (= JÓNSSON, ARKIV 197. JÓNSSON 82).
See FJArk 197.

ÍF IX. 4. 12. Eyjólfr mælti: “Er eigi þat, at þér œgi við mik at berjask? Kann þat vera, at þér sé eigi vel farit, er þú æðrask mikinn mann, en gambrar yfir litlum.”³ ³gambra: gorta, hreykja sér.
CSI II. 4.
273. Eyjolf said, "You're afraid to fight me, aren't you? Perhaps you haven't behaved so well, when you're afraid of a big man but vaunt yourself over a little one."
GJtr. 90. Eyjolf spoke: – You are not afraid to fight with me, ar you? Perhaps you do not know better than to tremble before a big man and swagger before small ones.

ÍF IX. 4. 13. Vigúss segir: “Þetta mun vera forlög hennar, þótt til væri ætlat ekki óframar um frændkonu vára.”
CSI II. 4.
273. Vigfus said, "This shall be her destiny, though something no less outstanding was intended for our kinswoman.”
GJtr. 91. Vigfus says: – This must be her destiny, though we had intended nothing less distinguished for our daughter.

ÍF IX. 7. 23. Sigmundr svarar: “Seint til vánar sá man erja,¹ sitr sá nú í hjá, er líkligri væri til þinna sona.” Hon segir: “Illa sezk opt ofsinn, Sigmundr, ok rangindi; kann ok vera, at þat hendi þik.” ¹erja: plægja – Þessi málsháttur kemur ekki fyrir annars staðar, en hann merkir sýnilega, að ekki megi mikils af slíkum manni vænta (eiginlega: seint er von um, að sá muni plægja?).
CSI II. 7.
278. Sigmund replied, “You'll wait long enough for help from that quarter, when the likelier of your sons stands by and does nothing.” She said, “Pride and injustice often come to a bad end, Sigmund, and perhaps that may apply to you.”
GJtr. 99. Sigmund says: – He will be slow to put his hand to the plough, when the likelier of your sons sits idly by.
FJ Proverb word 347. Page 183. seinn – . . . seint til vánar sjá man erja Gl. 22. ‘Sent vil den (han) efter formodning plöje’ (aldrig kan man tro at han vil komme til at plöje, ?: på grund af dovenskab og uduelighed).

ÍF IX.   7. 23. Sigmundr svarar: “Seint til vánar sá man erja,¹ sitr sá nú í hjá, er líkligri væri til þinna sona.” Hon segir: “Illa sezk opt ofsinn, Sigmundr, ok rangindi; kann ok vera, at þat hendi þik.” ¹erja: plægja – Þessi málsháttur kemur ekki fyrir annars staðar, en hann merkir sýnilega, að ekki megi mikils af slíkum manni vænta (eiginlega: seint er von um, að sá muni plægja?).
CSI II.   7.
278. Sigmund replied, "You'll wait long enough for help from that quarter, when the likelier of your sons stands by and does nothing." She said, "Pride and injustice often come to a bad end, Sigmund, and perhaps that may apply to you."
GJtr. 99. She says: – Pride often comes to a bad fall, Sigmund, and injustice too. That may wall apply to you.
TPMA 6.   134. HOCHMUT/orgueil/arrogance   5. Auswirkungen und Folgen von Hochmut 5.6. Hochmut bringt Gefahr, Verderben und schlimmes Ende   Nord. 177 Illa sezk opt ofsinn Der Hochmut ender oft schlecht VÍGA-GLÚMS SAGA 13, 10 (= JÓNSSON, ARKIV 306. JÓNSSON 127). 178 Finem dampnosum capit omne superciliosum. – All hoffærdighet fangher oond ændhe Ein Ende mit Schaden nimmt alle Hoffart. – Alle Hoffart nimmt ein schltes Ende LÅLE 381.

ÍF IX. 8. 29. Hann segir: "Vera má nú þá, at hon segi, Ástríðr, at hann hafi eigi til engis risit á legginn." Þorkell svarar: "Þat ætla ek, at hann hafi á þann legg risit, er hann fær eigi á stigit."
CSI II. 8. 280. He said, "Now perhaps Astrid may say that he hasn't grown up on his legs for nothing." Thorkel replied, "I think he's grown up on legs he won't be able to walk on."

ÍF IX. 8. 29. Hann segir: "Vera má nú þá, at hon segi, Ástríðr, at hann hafi eigi til engis risit á legginn." Þorkell svarar: "Þat ætla ek, at hann hafi á þann legg risit, er hann fær eigi á stigit."
CSI II. 8. 280. He said, "Now perhaps Astrid may say that he hasn't grown up on his legs for nothing." Thorkel replied, "I think he's grown up on legs he won't be able to walk on."

ÍF IX. 8. 29-30. Þórarinn segir: "Þat er nú sem gerisk; hafi þér lengi sýnt þeim ójafnað ok ætlat at fœra þau við útgarða¹ ok litit eigi á þat, hver ván væri á um afkvæmi slíkra manna sem Eyjólfr var, er bæði var ættstórr ok in mesti garpr. ¹Útgarðr (utgard) nefnist í Noregi garður milli engja og úthaga. Að færa e-n við (eða um) útgarða merkir að hrekja hann brott af heimili sínu (sbr. "að hneppa hann í hjáleiguna", segir útg. 1786); sjá Gísla s. 19.
CSI II. 8. 280. Thorarin said, "That's as may be; you've treated them unjustly for a long time and tried to drive them out of their property, and you haven't considered what was to be expected of the descendants of a man like Eyjolf, who was both of noble family and a very great hero.

ÍF IX. 8. 29. Glúmr svarar: “Þat er fornt mál, at blóðnætr eru hverjum bráðastar,¹ ok mun þeim þykkja lítils vert um, er frá líðr.”     ¹?: rétt á eftir vígi eru menn fúsastir til hefnda.
CSI II.   8. 280. Glum said, "It's an old saying that 'blood will have blood at once'¹, but they'll think little of it after a bit."     ¹Literally 'blood nights are most hasty' (in the sense that if the relatives are going to take revenge at all, they are most likely to want to do so at once).
GJtr. 102. Glúm answers: – It is an old saying that Briskest are men on a blood night. They will cease to make much of it as time passes.
FJ Proverb word 43. Page 71. blóðnætr – blóðnætr eru (hverjum kan tilföjes) bráðastar Gl. 25, Vats 39, Bisk I 142. ‘Blodnætterne er (for enhver) de mest æggende’. ‘Blod nætter’ er de nætter (dage), som følger efter et drab, og ordsprogets egl. mening er, at den der skal hævne et drab er allerivrigst med at hævne straks. GJ har ordspr. med v. l. blóðæsarnar og med varianten um blóðhnútinn er hverjum bráðast.
TPMA 2.   50. BLUT/sang/blood 8. Blutnächte sind die jähesten Nächte Nord. 32 Þat er fornt mál, at blóðnætr eru hverjum bráðastar Das ist ein altes Sprichwort, dass die Blutnächte für jeden die jähesten sind VÍGA-GLÚMS SAGA 15, 2 (= JÓNSSON, ARKIV 43. JÓNSSON 18). 33 Þvíat blóðnætr eru bráðastar Denn Blutnächte sind die jähesten VATNSDŒLA SAGA 24, 1 (= JÓNSSON, ARKIV 43). 34 Blóðnætr aru bráðastarBlutnächte sind die jähesten BISKUPASÖGUR I, 142 (→ JÓNSSON, ARKIV 43).

ÍF IX. 8. 29. Glúmr var þrjár nætr at kynni sínu, en þá býsk hann heim.²   ²kynni: heimsókn til vins eða vandamanns.
CSI II. 8. 280. Glum stayed there with his brother for three nights, and then he made ready to go home.
Ed. note.See Víga-Glums saga, ed. G. Turville-Petre, p. 63, contents of note to 15/4: Cf. Eg. lxxviii. 59; . . . similarly Grett. xvi. 2 and xxxiv. 3. Hávamál 35. Jutes law: en tredje dags gjæst stinke, found in Svend Grundtvig, Gamle Danske Minder i Folkemunde, 1854-61, III, 214, in a list of “Ordsprog og Mundheld”.
TPMA 1. 446. BESUCH/visite/visit 2. Verschiedenes. Nord. 2 En þat var engi siðr, at sitja lengr en þrjár nætr at kynni Und dies war nicht Sitte, länger als drei Nächte zu Besuch zu weilen EGILS SAGA 78, 59 (vgl. GAST 2.1.2., WILLKOMMEN 1).

ÍF IX. 11. 39. Gingu þeir Þorgrímr í móti þeim með brugðin sverð; ok er þeir Arnórr sá þat, hverr liðsmunr var, þá hleypði hann á kaf ok svá yfir ána, en klyfjahestarnir váru fyrir vestan ána. Þá mælti Þorgrímr: "Eigi berum vér til alls ógiptu; ölit skulum vér drekka, en þeir munu ráða kosti konunnar."
CSI II.   11.
284. Thorgrim and his men went towards them with drawn swords, and when Arnor and his farmhand saw the odds against them they plunged their horses into the water and so across the river. But the pack horses remained west of the river. Then Thorgrim spoke: "We're not completely out of luck. We'll drink the ale, even if they arrange the woman's marriage."
TPMA 1.   479. BIER/bière/beer   13. Verschiedenes Nord. 24 Mungátin eru misjafnt vinsæl Die Biere sind ungleich beliebt ÖLKOFRA ÞÁTTR 64, 8 (= JÓNSSON, ARKIV 286. JÓNSSON 120). 25 Ölit skulum vér drekka, en þeir munu ráða kosti konunnar Wir wollen das Bier trinken, und sie werden über die Heiratsbedingungen der Frau entscheiden VÍGA-GLÚMS SAGA 19, 33. 26 Þycke eigi til aols bóðet Es scheint nicht so, als wäre man zu einem Biergelage engeladen LJÓSVETNINGA SAGA 6, 7 (20) S. 422 (= JÓNSSON, ARKIV 491. JÓNSSON 194). 27 Bacus quam ciatus siccus prestat tenuatus. – Bædre ær tynt øøl en tomt kar Verdünnter Wein ist besser als ein trockener Becher. – Besser ist verdünntes Bier als ein leeres Gefäss LÅLE 92. 28 Fex remanens detur ceruisea cum minuetur. – Drick saa black som brwn saa barme som klart øøl Da sich das Bier an Quantität vermindert, werde die übrigbleibende Hefe vorgesetzt. – Trink so das helle wie das braune (Bier), so die Hefe wie das helle Bier! EBD. 374.
TPMA 2.   436. EINLADEN/inviter/to invite   4. Verschiedenes Nord. 15 Ok munu menn mæla, at sá laði hann, sem ráðin á Und die Männer werden sagen, dass derjenige ihn einladen solle, der zu gebieten (wörtl.: die Herrschaft) habe BJARNAR SAGA 27 S. 184 (vgl. GAST 5.3.). 16 Þycke eigi til aols bóðet Es scheint nicht so, als wäre man zu einem Biergelage eingeladen LJÓSVETNINGA SAGA 6, 7 (29) S. 422 (= JÓNSSON, ARKIV 491. JÓNSSON 195). 17 Vesca coquit plura cui pluribus est dare cura. – Han scal møghet sywdhe ther manghe wil bywdhe Wem es obliegt, für mehrere Speisen zu besorgen, der kocht mehrere. – Der muss viel kochen, welcher viele einladen wil LÅLE 1121.

ÍF IX. 13. 43. Hann svarar: "Gott þykki mér, ef þetta verðr vel, ok segja mun ek þér þrimr sinnum, ef f?ður mínum mislikar, en ef þá gerir þú eigi at, mun ek hætta."
CSI II. 13. 287. He replied, "I shall be pleased if this turns out well, and I shall tell you three times if my father is displeased with you. But then if you don't do anything about it I shall stop."

ÍF IX. 13. 43. Glúmr svarar: “Þat er ójafnligt, hestr sá ok klárr þinn.” Hann segir: “Því munu þér eigi vilja, at engi hugr mun í vera; kann vera, at sanni it fornkveðna, at fé sé dróttni glíkt.”
CSI II. 13.
287. Glum replied, "That's not a fair contest – that horse and your nag." He said, "The reason why you don't want to must be that there's no spirit in him; perhaps the old proverb will prove true, that 'the livestock's like its master'."
GJtr. 115. Glúm answers: – That is no match, the stallion and your jade. He says: – You must be holding back because there is no heart in him then; perhaps the old saying is true, Like master, like beast.
FJ Proverb word 102. Page 82. fé – . . . fé er drotni (el. fóstri) glíkt Gl 38, K. ‘Husdyrene ligner herren’ (el. opdrætningen). GJ har ordspr. (bægge former) med jafnan efter er. Aasen: “Alt fe er sin herre likt”. Der er næppe tvivl om at drótni er det oprindelige, selv om der findes alliteration i den anden form. I nutiden siges altid fóstra (fosterfaderen); det bliver det samme, ti fóstr er i virkeligheden det s. s. fóstri her.
TPMA 6. 55. HERR/seigneur/lord 8. Herren und Untergebene gleichen sich 8.1. Allg. 8.1.1. Wie der Herr, so der Diener (der Untergebene, das Tier)³⁵ Nord. 514 Kann vera, at sanni it fornkveðna, at fé sé drótni glíktKann sein, dass es das alte Sprichwort bestätigt, dass das Vieh dem Herrn gleich sei VÍGA-GLÚMS SAGA 22, 32 (= JÓNSSON, ARKIV 102. JÓNSSON 44). 515 Man nú sannast hitt forna orð, at fé dróttni líkt ok slíkr er sá, sá er á baki sitr, sem hinn er undir er Jenes alte Sprichwort wird sich nun als wahr erweisen, dass das Vieh dem Herrn gleicht und dass der, der auf dem Rücken sitzt, dem gleich ist, der unter ihm ist VALVERS ÞÁTTR 61, 8. ³⁵Vgl. HASSELL M 21. S 56; WHITING C 34. L 455. M 143. M 408. P 403.

ÍF IX. 14. 45. Hann svarar: "Hví muna ek því ljúga á mik?" "Svá skaltu gera sem ek vil."
CSI II. 14. 288. He said, "Why should I tell such a lie against myself?" "You'll do as I wish."

ÍF IX. 16. 53. Glúmr hopar at gljúfrunum, en Skúta sœkir eptir. Glúmr steypisk ofan fyrir gljúfrin, en Skúta leitar þar ofan, er ganga mátti, ok sér í gljúfrunum, hvar kápuna rak, ok hleypr til ok leggr þegar til. Þá heyrir han mál yfir sik: "Lítil fremð at spilla klæðum manna." Skúta sér upp ok kennir þar Glúm. [Vatnshyrna: "Þat er lítil fremð [at] spilla klæðum manna."]
CSI II. 16.
291. Glum plunged down over the edge, but Skuta looked for a way down where it was possible to walk, saw the cape drifitng in the river at the bottom, rushed to the spot and immediately thrust at it. Then he heard a voice above him: "Not much credit in spoiling people's clothes."
GJtr. Then he heard a voice above him: “Not much credit in spoiling people´s clothes.”

ÍF IX. 16. 53. Vísa 3. Halfs eyris metk hverjan/hrísrunn fyr á sunnan./Vel hafa víðir skógar/vargi opt um borgit. 3. vísa. vargr: úlfur eða sekur maður.
CSI II. 16.
291. Verse 3. It's worth a piece of silver/each bush south of the river – /the wide woods often cover/outlaw and wolf together.
GJtr. 291. Visa 3. The wide woods often cover/outlaw and wolf together

ÍF IX. 18. 62. Bárðr svarar: “Ekki lag væri at, ef þú værir eigi ragr;² slíkt gerir ellin, at [þú] hræðisk um sonu þína.” ² Ekki lag væri at ?: þá væri ekki allt með felldu, það mætti undarlegt heita? Setningin er óvenjuleg og e.t.v. afbökuð (orðinu ekki ofaukið?); sjá einnig Turville-Petre 73.
CSI II. 18.
294. Bard replied, "It wouldn't matter if you weren't a coward. That's what old age does – makes you afraid for your son."
GJtr. 127. Bard says: – There would be nothing in it if you were not cowardly. This is what age does, makes you fearful for your sons.
Ed. note. See Wanderer.

ÍF IX.   19. 65. Ok er þeir fundusk, þá spyrr Bárðr, hvert ørendi þeira væri. Vigfúss sagði, at þeir myn[di] eigi báðir af þeim fundi fara lífs. En Bárðr kvazk búinn þess, ef þeir skyldi tveir við leikast, – "en þat er engi vaskleikr, at þrír gangi at einum."
CSI II.   19.
296. And when they met, Bard asked what their business might be. Vigfus said that they would not both go away from that meeting alive; and Bard said he was ready if the two of them were to face each other – "but there's no courage in three attacking one."
TPMA 2.   428. EIN/un/one 4. Ein – viel (zwei, mehrere)/Einmal – oft (zweimal, mehrmals) 4.7. Mehrere sind einem überlegen 4.7.2. Einer gegen mehrere ist ein ungleicher Kampf   Nord. 198 En þat er engi vaskleikr, at þrír gangi at einum Aber das ist keine Tapferkeit, wenn drei auf einen losgehen VÍGA-GLÚMS SAGA 32, 17. 199 Þvíat hann mun ekki mega ein við mörgum Denn er wird als einziger nichts gegen viele ausrichten können PARCEVALS SAGA 22, 29.

ÍF IX.   21. 69. Þeir Arngrímr riðu til Espihóls ok sögðu Þórarni þessi tíðendi ok báðu hann ásjá ok létusk hvárki til hafa vitsmuni né vinsæld at sitja fyrir Glúmi. En Þórarinn var bæði vitr ok vinsæll. Hann svarar, kvezk verkit lítask illt ok lézk ugga, at illt myndi af standa. Þorvaldr lét ekki tjóa at sakask um verkit ok lézk hyggja, at brátt myndi hann eiga um meiri vandræði at fæta, ef hann veitti þeim enga ásjá;² létu vera mega, at fengisk fulltingsmenn, ef hann legði sín orð til.    ²fæta um: glíma við, tæta um.
CSI II.   21.
298. Arngrim and Thorvald rode to Espihol, told Thorarin the news and asked him for protection, saying that they had neither the wits nor the popularity to stand up to Glum themselves, while Thorarin was both wise and popular. He answered that the deed seemed a bad one to him and he was afraid no good would come of it. Thorvald said it was no use blaming oneself for what was done, and said he thought Thorarin would soon have to get to grips with more serious trouble if he gave them no protection, but they said perhaps supportes could be got if he spoke up on their behalf.
GJtr. Arngrim and Thorvald rode to Espihol, told Thorarin the news and asked him for protection, saying that they had neither the wits nor the popularity to muster against Glúm themselves. Thorarin was both wise and well-liked. He answers that the deed seemed a bad one to him and said he was afraid no good would come of it.
TPMA 10.   138. SCHLECHT/mauvais/bad 1.Das Schlechte (Das Übel, das Böse) 1.2.Schlechtes trägt die Tendenz zu Schlechterem in sich 1.2.1. Ein Übel bringt weitere mit sich Nord. 22 Opt hlýtr illt af illum Oft gibt es Böses aus Bösem HŒNSA ÞÓRIS SAGA 8 S. 23. 23 En illt mun af illum hljóta Aus dem Bösen erwächst wohl oft Böses GRETTIS SAGA 34, 5 (= JÓNSSON, ARKIV 198). 24 Þuiat þad er fornnt mal, ad opt hlijst illt af illum Denn das ist eine alte Redensart, dass aus Bösem wohl oft Böses erwächst FLJÓTSDŒLA SAGA 64, 25 (= JÓNSSON, ARKIV 198).
FJ Proverb word 321. Page 178. ráð – . . . ill (illa) eru (gefask) ill ráð (ills ráðs leifar) Hkr III 241, Isls II 100, Vatnsd. 6, Nj 52, 199. ‘Slette er (visar sig i resultatet) slette planer’. Varianten ills ráðs leifar siger ikke andet end ill ráð (leifar egl. = følger).
Saxo (Kallstenius) 19. Feghet – mod, kraft. 8. Augurium timidi, prauique assueta uoluntas/Nunquam se digno continuere loco, s. 133²⁵. Ræd mand spaar altid ont, Vedel s. 88¹⁹, lika Syv I s. 137. Illr á jafnan ílls von, GJ. Jfr JR n:r 182.
TPMA 9.   187. RAT/conseil/advice 3. Schlechter Rat 3.2. Schlechter Rat ist schädlich Nord. 85.86 Ill eru ill ráð Schlimm sind schlechte Ratschläge SNORRI, HEIMSKRINGLA 521, 36 (Uphaf Magnús konungs berfætts). MORKINSKINNA 135, 19. 87 Sem mælt er, at illa gefaz ill ráð Wie es im Sprichwort heisst, dass böser Rat schlimm ausgeht VATNSDŒLA SAGA 3, 11. 88 Illa gefaz ills ráðs leifar Schlimm gehen die Folgen bösen Rates aus NJÁLS SAGA 12, 13. 89 Því at illa gefaz ill ráð Denn schlimm geht böser Rat aus EBD. 45, 22.
Ed. note.   See in Njáls saga, ÍF XII, 45. 117., 115. 288., 122. 309. See Ch. 15, Thorarin to Glumr: “kvað illa gefast mundu ef hann væri þar.” spoken with reference to Þjóstólfr. See also TPMA 10. 155. and 10. 171.
Ed. note. See Fljótsdæla saga, ÍF XI. 16. 261. “Gjörðu þat eigi, því at þat er fornt mál, at opt hlýzt illt af illum, ok vil ek eigi, at þú eigir við hann.” and Njáls saga, etc.

ÍF IX.   21. 71. Már kvað þat líkligt, at sannask myndi fornkveðit mál, – "at hvárr ykkarr mun ljósta annan illum steini, áðr létti."
CSI II.   21.
299. Mar said it was likely that the old saying would come true "that each of you will smite the other with a sore stone before all's done."
GJtr. 136. Mar said it was likely that the old saying would prove true: – Each will strike the other with an ill-meant stone, before it is over.
TPMA 11.   140. STEIN/pierre/stone 12. Verschiedenes   Nord. 250 At sannask mundi fornkveðit mál: 'at hvárr ykkarr mun ljósta annan illum steini, áðr létti' Dass sich das alte Sprichwort bewahrheiten werde, dass jeder von euch beiden den andern zuletzt mit einem schlimmen Stein schlagen wird VÍGA-GLÚMS SAGA 36, 13. 251 Bis quasi sessor ouet quem petra sede fouet. – Han wordher tøsser hwilt paa stheen siddher Sozusagen zweimal kann sich der Sitzende freuen, den ein Stein zum Sitzen aufnimmt. – Der ruht sich zweimal aus, der auf einem Stein sitzt¹⁶ LÅLE 106.     ¹⁶Nach der Amn. S. 59, weil er sich nach dem harten Sitzen ein zweites Mal ausruhen muss.

ÍF IX. 21. 71. Vísa 6. Glúmr svarar: "Eigi er óvænt, at slíkt sé; berr nú mart fyrir. Er enn annarr draumr at segja þér. Ek þóttumk úti staddr, ok sá ek konur tvær. Þær högðu trog í milli sín, ok námu þær staðar á Hrísateigi ok jósu blóði um heraðit all.¹ Ok vaknaða ek síðan, ok hygg ek fyrir tíðendum vera," – ok kvað vísu: 6. Menstiklir sá mila,/mun sverðabrak verða,/komin es grára geira,/goðreið of tröð, kveðja,/þar's ásynjur jósu/eggmóts of fjör seggja,/vinir fagna því vagna,/vígmóðar fram blóði. ¹Á Hrísateigi varð orrusta sú, sem lýst er á 76. – 78. bls. Nafnið er nú týnt, en teigurinn hefur verið á bakka Eyjafjarðarár sunnan við Þverá. Esphælingar voru á heimleið frá Uppsölum, riðu yfir Þverá og ætluðu síðan yrif Eyjafjarðará að Kvarnárvaði, en það er vaðið við Espihól, sem um er talað á 39. bls. Glúmur hljóp heiman eftir þeim, og er af sögunni að ráða, að hann hafi elt þá nokkurn spöl; hefur þá bardaginn orðið skammt frá vaðinu. Sumir hafa leitað Hrísateigs norðan við Þverá (sjá Kålund II, 123, Turville-Petre 77), en það er sprottið af misskilningi á orðunum: "Esphœlingar riðu yfir ána" (75. bls.); "áin" er Þverá, en ekki Eyjafjarðará. 6. vísa. Menstiklir (a) sá mikla goðreið of tröð (b); – sverðabrak mun verða; komin es kveðja grára geira (c); – þar's eggmóts ásynjur (d) jósu vigmóðar fram blóði of fjör (e) seggja. Vagna vinir fagna því (f). a) menstiklir: gjafmildur maður (eiginlega: sá, sem lætur men stökkva, hér Glúmur sjálfur). – b) of leiðr., af M.; tröð: umgirt svæði eða braut, hér e.t.v. land almennt. – c) kveðja grára geira: orrusta. – d) eggmóts (orrustu) ásynjur (skr. osyniur M): valkyrjur. – e) fjör: líf; Finnur Jónsson (Skjalded. B) breytir í för, en ekki er ástæða til þess, því að fjör kemur oft fyrir á svipaðan hátt, sjá Lex. poet. – f) vagna vinr virðist geta verið Óðinskenning, sbr. vagna rúni (runni hdr., Sonatorrek 22) og e.t.v. vagna vári (Höfuðlausn 21); sjá Hans Kuhn: Beiträge zur Geschichte der deutschen Sprache und Lit. 1936, 141. – 43. bls. Uppruni þessara kenninga er þó óljós. Ef vagna er eignarf. fleirt. af vagn, þá mun um að ræða einhverja týnda sögn eða sagnir um akstur Óðins, og leifar þess kunna einnig að koma fram í Grímnismálum, 49 v.: ". . . mik hétu . . . þá Kjalar, es ek kjalka dró." Kuhn gerir ráð fyrir, að í vísum Glúms sé höfð skáldleg fleirt. í stað eint. Ég sá fjölda af goðkynjuðum verum ríða um hérað; – sverðabrak mun verða; grá spjót munu synjga í lofti; – þar sem valkyrjur jusu í vígamóði blóði yfir menn. Óðinn fagnar því.
CSI II. 21.
299-300. And he recited a verse: – The ring-giver saw them riding/ – a snapping of swords must happen;/it's come, the grey spears' greeting,/as the gods ride fast through the pasture./Odin exults to see/the valkyries eager for battle,/those goddesses dripping forth gore,/drenching the lives of men.
GJtr. 135. And he spoke a verse: – God ride saw I goodly/gleam far on the marches;/spear talk and sword whicker/show forth such high portents./When as new blood washes warriors, poured by valkyrs,/Odin ever gladdens,/One-eye, at men´s dying.

Return to
Concordance